پازل ناهمگون ورزش ایران! - مجله پریها

به گزارش خبرنگاران، ورزش ایران در سطح کلان سال هاست که درگیر مسائل مختلفی است، چالش هایی که صرفا مربوط به یک دولت نیست و اگر در یک بازه زمانی چهل ساله مورد نقد و آنالیز منطقی قرار گیرد هر یک از دولت ها به نوبه خود در عدم حل چالش ها تاثیرگذارند، هرچند که به طور حتم نقش یکی پررنگ تر و سهم یکی کمتر است.

به همین منظور در چند گفت وگوی تحلیلی با اساتید دانشگاه و متخصصان حوزه مدیریت ورزشی به آنالیز علل ضعف های کلان مدیریت ورزش ایران در طول 40 سال گذشته پرداختیم تا بتوان با تشریح و بیان این چالش ها، راهکارهای مناسب را در راستا توسعه ورزش ایران طراحی و اجرا کرد.

ورزشِ گره خورده با مهندس زدگی و سیاست زدگی

از نگاه غلامعلی کارگر-رییس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه علامه طباطبایی مدیریت ورزش ایران طی 40 سال گذشته در اختیار دو قشر متفاوت قرار گرفته است، یکی مهندسان و دیگری سیاسیون، تا جایی که در یک دوره زمانی ورزش ایران مهندسی زده شده بود و در حال حاضر سیاست زده شده است. وی معتقد است قبل از انقلاب شاهد حضور مهندسان در ورزش ایران بوده ایم و در سال های کنونی نیز شاهد حضور افراد سیاسی در این حوزه هستیم و تا زمانی که برنامه ریزی استراتژیک و منسجمی برای حوزه ورزش تعریف نگردد و شاهد عدم حضور متخصصان در این حوزه باشیم این راستا غلط پابرجا خواهد بود.

در عین حال سالیان متمادی است که نتیجه گرا بودن ورزش ایران و نیز صرف توجه به ورزش قهرمانی به عنوان یک معضل مطرح شده است، اما هرگز در راستا تغییر اساسی این نگاه قدم برنداشته ایم و هرچند شاهد اقداماتی در بخش ورزش پایه و ورزش همگانی باشیم اما به طور حتم این میزان توجه دردی را دوا نمی نماید.

رییس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه علامه طباطبایی همچنین با اشاره به این که ورزش ایران صرفا نتیجه گرا شده بیان می نماید که متاسفانه شاهد پدیده بغرنج نتیجه گرایی در باشگاه ها و فدراسیون های کشور هستیم و این نگاه از مجموعه کلان تر یعنی وزارت ورزش و جوانان نشأت می گیرد، علت اصلی این مساله عدم ثبات مدیریت در ورزش ایران است چرا که یک مدیر می داند طول عمر حضورش در ورزش کوتاه است و باید در کوتاه ترین زمان ممکن بهترین نتایج را کسب کند، بنابراین چنین نگاهی موجب شده است حتی به ماهیت اصلی ورزش و زیرساخت هایی که باید در این حوزه ایجاد گردد توجهی نداشته باشد.

مردم، حلقه مفقوده ورزش ایران

به همین دلیل یک استاد رشته علوم ورزشی ضمن ابراز تاسف نسبت به عدم توجه به ورزش همگانی، گفت که مردم در ورزش ایران گم شده اند و اگر مقوله مسابقه را از ورزش ایران فاکتور بگیریم به طور حتم ارزیابی بهتری نسبت به وضعیت موجود حوزه ورزش خواهیم داشت و متاسفانه طی 40 سال پس از پیروزی انقلاب نتیجه گرایی، مسابقه و کسب مدال، فضایی را در ورزش ایجاد نموده است که از طریق نتایج کسب شده توسط قهرمانان بتوانیم بر ضعف های موجود و اساسی سرپوش بگذاریم.

محمدعلی قره با طرح این پرسش که چرا ورزش نکردن مردم به عنوان یک دغدغه برای مسئولان مطرح نیست؟ مطرح کرد: در ورزش ایران هدف، برنامه و سازمان دهی منسجمی در حوزه مدیریتی وجود ندارد و متاسفانه رسانه ها با شجاعت به تجزیه و تحلیل مباحث کلان در ورزش نمی پردازند و صرفا شاهد جار و جنجال های سطحی در فضای ورزش کشور هستیم. بروید و آنالیز کنید تا تعیین گردد چند درصد رسانه ها به ورزش همگانی و چند درصد به ورزش قهرمانی می پردازند؟ براساس یک تحقیق 97 درصد رسانه ها به ورزش قهرمانی به ویژه فوتبال می پردازند و صرفا سه درصد مطالب خود را به ورزش همگانی و بانوان اختصاص می دهند.

وی هم چنین آمار متفاوتی از آنچه مسئولان ارائه می کنند داد و گفت در حالی که طبق اعلام مسئولان 51 درصد مردم ایران ورزش می کنند اما آنچه طی یک تحقیق به دست آمده کمتر از 10 درصد مردم ایران به ورزش کردن می پردازند.

این استاد رشته علوم ورزشی با اشاره به این که مسابقه و کسب مدال به عنوان معیار انحرافی ورزش ایران را تحت تاثیر قرار داده است گفت که ورزش باید به یک مقوله همگانی در کشور تبدیل گردد؛ جالب است بدانید جمعیت سوئد معادل 9 میلیون و 700 هزار نفر است و آن ها توانسته اند حدود 494 مدال در المپیک های تابستانی کسب کنند، این در حالی است که ایران بیش از 80 میلیون نفر جمعیت دارد اما تعداد مدال های المپیک تابستانی ورزشکاران ایرانی حدود 69 است. در سوئد بالای بیش از 50 درصد مردم ورزش می کنند در حالی که این میزان برای مردم ایران کمتر از 10 درصد است.

ورزش دولتی و بی حساب و کتاب ایران

ثبت رکورد چه کمکی به ورزش ایران می نماید؟ برنامه ریزی مدون و منسجم نیازمند آمار صحیح و واقعی و بروز هستیم. ثبت رکورد در حوزه ورزش یک اصل است، مواردی نظیر تعداد ورزشکاران، تعداد اماکن ورزشی، میانگین استفاده از اماکن ورزشی، تعداد لژیونرها در رشته های ورزشی مختلف و مواردی از این دست از جمله موارد آماری حوزه ورزش است که باید توسط سازمان های ورزشی به دست آید و تمامی آمار بروز باشد تا بتوانیم برنامه ریزی درستی در حوزه ورزش داشته باشیم، علاوه بر این دستیابی به آمار و ارقام موجب می گردد تا چه در حوزه قهرمانی و چه در حوزه همگانی علاوه بر پاسخگویی، عملنمودها به نحو مطلوب تری ارزیابی گردد چرا که برای برنامه ریزی مدون و منسجم نیازمند آمار صحیح و واقعی و بروز هستیم.

در همین رابطه مسعود نادریان- دانشیار دانشکده علوم ورزش دانشگاه اصفهان- حلقه مفقوده اصلی ورزش ایران در تمامی سطوح را مقوله ثبت رکورد می داند و تاکید می نماید این مهم از جمله وظایف سازمان های ورزشی است و تا زمانی که نتوانیم به صورت جامع و مدون به ثبت رکورد دست یابیم به طور حتم ورزش ایران کمی نخواهد شد و نمی تواند در راستا موفقیت آمیزی گام بردارد.

یکی دیگر اصلی ترین مسائلی که ورزش ایران طی سال های طولانی در سطح مدیریتی به آن مبتلا شده عدم انتصاب افراد متخصص در پست های کلیدی است. نکته ای که باید به آن اشاره داشت چرخه معیوب انتخاب مدیران در سطوح مختلف ورزش ایران است.

وی در اشاره به دیگر چالش ورزش ایران، که به عنوان یک آفت بزرگ مطرح است و موجب شده تا شاهد بروز مسائل عدیده از جمله مسائل اقتصادی برای فدراسیون ها و باشگاه های ورزشی باشیم، اظهار کرد که به طور حتم خصوصی شدن فدراسیون ها و باشگاه ها موجب درآمدزایی بیشتر می گردد و به هیچ وجه نباید فدراسیون های ورزشی و ساختار مرتبط با آن ها دولتی باشد، علاوه بر این ساختارهایی نظیر کمیته ملی المپیک نیز نمی تواند دولتی باشد و در تمام جهان براساس اصل داوطلب گرایی فدراسیون ها و کمیته های ورزشی مدیریت می شوند.

این دانشیار دانشکده علوم ورزشی دانشگاه اصفهان با بیان این که در ساختار ورزش قهرمانی جهان انتصاب وجود ندارد، گفت که برخلاف روال کشورهای توسعه یافته در ایران صرفا ظاهر قضیه حفظ می گردد و به طور مثال سه نفر که از پیش تعیین شده هستند برای یک فدراسیون نامزد و در نهایت یکی از آن ها انتخاب می گردد، هرچند این روش در ظاهر و به صورت مستقیم انتصابی نیست، اما در واقع همان راستا انتصابی طی شده است و در نهایت وقتی سیاست ها و برنامه ها مغایر با سیاست های نهادهای بین المللی باشد منجر به آن خواهد شد که به جای دنبال کردن اهداف نهادهای بین المللی اهداف دیگری دنبال گردد.

دخالت در ورزش؛ خط قرمز دولت ها

ایران از معدود کشورهایی است که ساختار ورزش آن دولتی است و هرچند کشورهایی نظیر روسیه و چین نیز ساختار دولتی دارند اما در کشورهای توسعه یافته به هیچ وجه دولت ها دخالتی در ورزش ندارند و صرفا سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های کلان توسط آن ها انجام می گردد.

قربانی- استادیار گروه مدیریت ورزشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی- با تاکید بر این که حاکمیت دولت ها در مدیریت ورزشی یک کشور دیگر پذیرفتنی نیست، مطرح کرد که در حال حاضر ورزش در کشورهای توسعه یافته توسط شهرداری ها، کمیته های ملی المپیک و فدراسیون ها یا انجمن های ورزشی مدیریت می گردد و دولت صرفا برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های کلان را انجام می دهد و به این ترتیب سرمایه گذاری و فعالیت بخش خصوصی به نحوی مطلوب رقم می خورد.

ورزش ایران در کنار تمامی این مسائل با چالش جدی منابع اقتصادی روبروست. چالشی که اگر بتوان به ظرفیت های قانونی پیش بینی شده توجه داشت می توان بخشی از کمبودهای اقتصادی را در این رابطه جبران کرد. وی به قانون احتساب 0.27 درصد از اقتصادیات بر ارزش افزوده اشاره نمود و کرد بر حسب این قانون، باید 0.27 درصد از اقتصادیات بر ارزش افزوده به ورزش مدارس، ورزش همگانی، ورزش روستایی، توسعه ورزش زنان، معلولان، جانبازان و نیز توسعه زیرساخت ها تخصیص یابد و باید در این رابطه سازوکاری برای جذب قانونی ایجاد گردد که متاسفانه با اقدامات قانونی، حقوقی و آیین نامه ای در این رابطه روبرو هستیم.

این استادیار گروه مدیریت ورزشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی مهم ترین ضعف ورزش کشور را خلاءهای قانونی دانست که به نوبه خود اثرات منفی در توسعه این حوزه داشته است و تا زمانی که این خلاءهای قانونی رفع نگردد مسائل مرتبط با آن نیز رفع نخواهد شد و متاسفانه بعد ازگذشت 50 سال هنوز قانون جامعی در ورزش ایران وجود ندارد.

قربانی با تاکید بر نبود برنامه ای جامع برای ورزش ایران به عنوان یکی دیگر از ضعف های کلان این حوزه اشاره گفت که برنامه جامع ورزش کشور مربوط به سال 82-83 است که در نهایت نیز هرچند طرح جامع ورزش کشور تدوین شد اما اجرایی نشد، چراکه در این بخش با نگاهی جامع و آینده نگر ورود ننموده ایم.

صندلی بانوان در ورزش ایران کجاست؟

پرداختن بانوان به ورزرش و نیز حضور آن ها در محیط های ورزشی دو مسئله بسیار مهم در حوزه ورزش بانوان است و مسئولان باید در این رابطه با نگاهی جامع نگر و مصلحت اندیش نه تنها موانع پیش روی بانوان برای انجام فعالیت های ورزشی را مرتفع کنند بلکه شرایط را برای حضور آن ها در استادیوم ها و محیط های ورزشی فراهم کنند.

در خصوص ورزش بانوان محمد حسین قربانی - عضو هیات علمی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی- با اشاره به اهمیت ورزش برای اقشار مختلف جامعه، خاطر نشان کرد که پرداختن به ورزش زنان در محیط های عمومی و نیز مواردی نظیر ورود آن ها به استادیوم ها از جمله مسائلی است که با خلاء قانونی روبروست و باید در این رابطه چاره اندیشی گردد.

قره- یک استاد رشته علوم ورزشی- نیز با تاکید بر این که بانوان در ورزش ایران از اهمیت چندانی برخوردار نیستند، گفت که به طور حتم این بانوان هستند که می توانند انگیزه ورزش کردن در بچه ها ایجاد کنند و حدود نیمی از جمعیت کشور را به خود اختصاص می دهند، اما آیا 50 درصد بودجه و مشارکت در حوزه ورزش به این قشر اختصاص می یابد؟

وی با اشاره به این که ورزش با مقوله های مختلفی از جمله اقتصاد، بهداشت، سیاست، آموزش و پرورش، روابط اجتماعی، روابط خانوادگی و غیره در ارتباط است، اظهار کرد که اگر مقوله مسابقه و نتیجه گرایی را از ورزش حذف کنیم به صندلی اصلی ورزش در ایران پی می بریم و متوجه می شوید تا چه میزان به این حوزه توجه داشته ایم و ضعف های موجود به راحتی نمایان می گردد.