عضو ارکستر ملی ایران: قدرت ترانهسرا را میتوان با دادن موسیقی برای سرایش شعر محک زد - مجله پریها

محمود منتظم صدیقی، آهنگساز و موزیسین با سابقۀ کشور در گفت و گو با خبرنگار پانا، ضمن ابراز تأسف از درگذشت استاد احمدعلی راغب، آهنگساز با سابقۀ کشور، با اشاره به این امر که بیش از چهل سال با این استاد فقید دوست صمیمی بوده و ارتباط نزدیک داشته است، گفت: این افتخار را داشته ام که در اوایل دهۀ هفتاد در آلبوم پایکوبی گل ها که به خوانندگی عباس بهادری منتشر شد، حاوی چندین ترانۀ مختلف بود که برخی از آن ها را استاد راغب ساخته بودند و تنظیم آن آثار نیز در کنار تنظیم آلبوم، بر عهدۀ من بوده است.

وی در ادامه با اشاره به این امر که احمدعلی راغب فعالیت های بسیار درست و خوبی در موسیقی ایران داشته اند، افزود: امروز بخش اعظمی از موسیقی خوب و فاخری که در ایران موجود است، مدیون کسانی هم چون احمدعلی راغب است.

این آهنگساز پرکار کشورمان، با اشاره به این که استاد راغب در زمان شهادت استاد مطهری، موسیقی ماندگار شعر ای مجاهد شهید مطهر را ساخته است و حضرت امام (ره) نیز آن را تأیید کرده است، ادامه داد: اگر آثاری همچون آثار احمدعلی راغب در کشور ساخته نمی شد، موسیقی ایران به سمت و سوی دیگری کشیده می شد، اما این موسیقی به واسطۀ زحمات این عزیزان ماندگار شد.

منتظم صدیقی، با اشاره به این که در فضای جنگ تحمیلی و سال های ابتدایی پس از انقلاب اسلامی شرایط به گونه ای بوده است که نوع و جنس موسیقی باید به آن سمت می رفته است، گفت: در پروژه هایی که با ایشان همکاری داشتم، آثار فاخری را تجربه کردم و باید گفت که امروز ما یکی از هنرمندان فاخر این سرزمین را از دست داده ایم.

راغب شناخت درستی از شعر سنتی ایران و اوزان موجود در آن داشت

آهنگساز عنوان برنامۀ شب بخیر کوچولو، با اشاره به این موضوع که استاد راغب، شناخت درستی از شعر سنتی ایران و اوزان موجود در آن داشته و به همین خاطر، ریتم های درستی را در موسیقی استفاده می کرده است، شرح داد: تنظیم شعر و موسیقی استاد راغب بسیار مخصوص و به جا بود و دقیقاً می شد فهمید که استاد، با رفتار خود در موسیقی، شعر را به مخاطب خویش می فهماند و رفتار ایشان مانند عصر حاضر که شاعران شعر را در اختیار آهنگساز قرار می دهند و آنان هر گونه که بخواهدن با شعر رفتار می کنند، نبوده است.

وی بر همین اساس، شناخت ادبی را یکی از مهم ترین عوامل تسلط آهنگساز بر موسیقی دانسته و با تأکید بر اهمیت شناخت شعر توسط آهنگساز، یادآور شد: استاد راغب تمامی فرایند بالافرایند، پایین فراینده و ملودیک یک موسیقی را می شناخت و همین امر در کیفیت آثار او بسیار مؤثر بوده است.

منتظم صدیقی، با اذعان به این امر که در هر عصر، فاض مشخص می کند که شاعر چگونه شعر بگوید و آهنگساز چگونه ملودی بسازد و در اوایل دهۀ هفتاد فضا به گونه ای بوده است که آن نوع و جنس موسیقی را طلب می کرده است، تأکید کرد: تا پیش از شیوع بیماری کرونا در کشور، فضای موسیقی ما فضای بسیار شادی بود که خوانندگان به آن فضا روی می آوردند و امروز، فضای جامعه، بر اساس اخباری که مردم از رسانه های مختلف می شنوند فضایی دلهره آور شده است و مردم همواره منتظر هستند که ببیند مرگ و میر انسان ها در دنیا چه زمانی کمتر می شود، آیا زنده می مانند، آیا زنده نمی مانند، آیا کرونا می گیرند یا نه و به نظر من در فضای موجود زمان استاد راغب، به نظر من ایشان بهترین بوده اند.

زمانی می توان از موسیقی ایراد گرفت که شعری روی آن باشد

آهنگساز مجموعۀ تلویزیونی النگ و دولنگ، با تأمید بر این مفهوم که در موسیقی بد و خوب وجود ندارد، بلکه موسیقی به دو دستۀ قوی و ضعیف تقسیم می شود، چرا که نمی توان از موسیقی ایراد گرفت، خاطر نشان کرد: زمانی می توان از موسیقی ایراد گرفت که شعری روی آن باشد و مخاطب موسیقی را نسبت به شعر بسنجدوو در آنجا می توان گفت که شعر ضعیف است یا قوی و اگر نه، موسیقی بی کلام احساساتی مانند آرامش و شادی را به مخاطب منتقل می کند و بر همین اساس است که می توان گفت که موسیقی به بد و خوب تقسیم نمی شود، بلکه به ضعیف و قوی تقسیم می شود.

وی، با تأکید بر این امر که هیچ کس نمی تواند معیار سنجشی برای موسیقی خوب یا بد بگذارد، گفت: شعر و تصویر است که با موسیقی آمیخته می شود و چون همۀ این ها هماهنگ با یکدیگر جلو می فرایند و مخاطب در نهایت می تواند در ترکیب همۀ این مقوله ها با هم اظهار نظر کند و اگر کلام و یا شعر را از روی آن برداریم، مشخص می شود که موسیقی چگونه است.

منتظم صدیقی، با اذعان به این امر که در برخی از ترانه های امروزی، این شعر است که مخاطب را گمراه می کند و از راستا خارج می کند، افزود: اگر بخواهیم موسیقی را بسنجیم، باید شعر را از روی ان برداریم و ببینیم که حالت تهاجم را به مخاطب می دهد یا نه و در مقابل باید گفت که این ترانه است که موسیقی را خراب می کند.

امروز شاعران بسیار پخته ای داریم که شعرهایی زیبا و عالی می گویند

این آهنگساز کشورمان، ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز ترانه سرای خوب در کشور نداریم و بسیاری از شاعران خوب یا از کشور مهاجرت کرده و یا از دنیا رفته اند، ادامه داد: افشین یداللهی ترانه سرای بسیار خوبی بود، شاعر نبود، اما امروز شاعران بسیار پخته ای داریم که شعرهایی زیبا و عالی می گویند، اما باید پذیرفت که می بایست روی ترانه ملودی پیاده کرد، نه شعر.

وی، با اذعان به این امر که می بایست تمایزهای میان شاعر و ترانه سرا رد درک کرد و با اشاره به این امر که زمانی که فریدون مشیری ترانه می گفت، خودش ساز هم می زد، گفت: فریدون مشیری در کنار استادی موسیقی می نشست و با هم کار می کرد و یا در نهایت باید به این نکته رسید که فردی مانند او، ساز زدن را نیز بلد بوده است، یا در زمانی دیگر، وقتی می بینیم که ملودی های استاد همایون خرم شاهکار است، به این دلیل است که این ملودی ها روی ترانه هایی شاهکار گذاشته می شود و در نهایت ترکیب ملودی و ترانۀ شاهکار اثری بسیار عالی را پدید خواهد آورد.

منتظم صدیقی، با تأکید بر این مفهوم که امروز جوانان موسیقی باید به گونه ای رفتار کنند که راستا خود را شناسایی کنند و در ان به درستی حرکت کنند، شرح داد: به نظر من مخاطب می تواند اهالی موسیقی را از نگاه خود درجه بندی کنند و اگر شعر و موسیقی به گونه ای آزاد باشد که پس از تصویب شعر در شورا، موسیقی بدون گذر از فیلتر منتشر شود، آن جاست که می توان فهمید که اثر او مخاطب دارد یا ندارد.

سنجش موسیقی توسط مخاطبان آثار موسیقیایی را از یکدیگر تفکیک می کند

این عضو ارکستر ملی ایران، سنجش موسیقی توسط مخاطبان را یکی از مهم ترین عوامل درجه بندی موسیقی در کشور دانسته و با اذعان به این نکته که همین امر می تواند آثار موسیقیایی را از یکدیگر تفکیک کند، تأکید کرد: خوانندگان مثل علی زندوکیلی با انتشار چند اثر محدود با کیفیت، جایگاه خود را در میان مخاطبان یافته اند و از سویی دیگر، باید به این نکته توجه کرد که خوانندگانی که امروز در صدر جدول استقبال مخاطبان بوده اند، کسانی بوده اند که شعر و موسیقی خوبی را برای اجرا انتخاب کرده اند.

منتظم صدیقی، با تأکید بر این نکته که جامعه موسیقی را درجه بندی می کند، گفت: امروز اگر این اتفاق می افتد که آهنگساز قطعۀ خود را به ترانه سرا می دهد تا بر روی آن ترانه بنویسد، این اتفاق، اتفاقی بسیار خوب است و اینجا می توان محک زد که شخص، شاعر یا ترانه سراست و در این میان، اگر شخص بر ترانه تسلط داشته باشد، می تواند ترانۀ بسیار خوبی را به مخاطب خویش عرضه کند.

این عضور ارکستر سمفونیک سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به این که ملودی پایکوبی گل ها را بنا به درخواست استاد ساعد باقری داده است تا بر روی آن شعر بگوید، افزود: در آن زمان در صحبت هایی که با استاد ساعد باقری داشتیم، بنا بر این شد که در کنار هم بنشینیم و ترانه و ملودی را با هم بسنجیم و درست کنیم و همین امر موجب شد تا پایکوبی گل ها به عنوان یکی از بهترین ترانه های آن دوران شناخته شود و این موضوع به این خاطر است که من حالت ترانه را از ایشان گرفته ام و در نهایت باید گفت که این رفتار، یعنی واگذاری قطعۀ موسیقی به ترانه سرا، برای ساختن ترانه، رفتاری بسیار شایسته و عالی است.

منتظم صدیقی با تأکید بر این نکته که موسیقی واگذار شده به شاعر به او خط می دهد و به همین خاطر شاعر دیگر نمی تواند خارج از این خط حرکت کند، ادامه داد: شاعر در این زمان مجبور است که ترانۀ خود را به ریتم محدود کند و زمانی که این رخ داد، کار او به کاری دلی مبدل می شود که به دل نیز می نشیند.

این آهنگساز که نوازندگی در آلبوم موسیقی امام علی به آهنگسازی فرهاد فخرالدینی را در کارنامۀ هنری خود دارد، با اذعان به این امر که از اوایل انقلاب به این طرف ترانه سرای خوب نداشته ایم، گفت: در این برهه از زمان، شعر را به ما می دادند و ما باید بر اساس شعر آهنگسازی می کردیم و این موضوع برای ما سخت نبود، اما ان اتفاق دلی که باید اتفاق می افتاد، نمی افتاد.

وی با اشاره به این که در زمانی که شاعر، شعر را به او می داده است که بر روی آن ملودی بسازد، در برخی از موارد به علت بدآموزی های موجود آن را رد می کرده است، شرح داد: من با بچه ها بزرگ شده ام و دقیقاً همه چیز را می فهمم و در برخی از موارد که شاعر شورای شعر مرکز موسیقی، شعر را تأیید کرده بود، من آن را نمی پذیرفتم، حال آن که این شعر مورد توجه من نبوده است.