8 ساله بودم که دوبلور شدم، در خیلی از فیلم ها جیغ زده ام
به گزارش مجله پریها، صادق وفایی: در ادامه روند جستجوی صفحات تاریخ دوبلاژ کشورمان و مصاحبه با گویندگانی چون سعید مظفری، پرویز ربیعی، شهروز ملک آرایی و... به مصاحبه با مینو غزنوی نشستیم تا زوایای دیگری از تاریخ این هنر را در کشورمان کندو کاو کنیم.
مینو غزنوی متولد سال 1331 و یکی از گویندگان زن نسل دوم دوبلاژ ایران و یکی از پیشکسوتان حوزه گویندگی و دوبلاژ فیلم است که بسیاری از مخاطبان آثار سینمایی و تلویزیونی صدای او را در نقش های ماندگار به خاطر دارند. غزنوی کار خود را در دوبله از اوایل دهه 40 و سال های کودکی آغاز نموده و خاطرات زیادی از مدیران دوبلاژ قدیمی و فقید دارد که می توانند سرمشق مدیران جوان تر و همچنین علاقه مندان به گویندگی قرار بگیرند.
مینو غزنوی به جای بسیاری از هنرپیشه های داخلی و خارجی گویندگی نموده که از جمله آن ها می توان به گویندگی در سریال هایی چون جواهری در قصر، دونگ یی، امام علی(ع)، پهلوانان نمی میرند، جنگجویان کوهستان، قصه های جزیره، دایی جان ناپلئون و فیلم های سینمایی آهنگ برنادت، درخشش، شجاع دل و همچنین بسیاری از فیلم های سینمای هند اشاره نمود. جنیفر جونز، جینفر کانلی، کیت وینسلت، نیکول کیدمن، آیشواریا رای، پریانکا چوپرا، کارینا کاپور، شیلپا شتی، کاجول مرکرجی، کایرا نایتلی، راشل مک آدامز، ایمی آدامز، کانی نیلسون، جودی فاستر، دمی مور، ماریون کوتیار، ایرنه پاپاس، ناتالی وود، دایان کیتون، راشل وایس، کتایون ریاحی، مرجانه گلچین، پگاه آهنگرانی، سارا خوئینی ها، رویا نونهالی و... برخی از بازیگرانی هستند که غزنوی به جایشان گویندگی نموده است.
کار با مدیران دوبلاژی چون عطاالله کاملی، پرویز بهرام، احمد رسول زاده و کمی بعدتر خسرو خسروشاهی، ناصر طهماسب، بهرام زند، زهره شکوفنده و... از نقاط قوت و امتیازِ این گوینده از نظر اندوخته های هنری و کار دوبلاژ است که نتیجه آن را در آثار زیادی از سینما و تلویزیون دیده ایم. نکته جالب و مشترکی که درباره غزنوی و گویندگان دیگری که با آن ها مصاحبه نموده ایم وجود دارد، این است که بسیاری از فیلم ها یا نقش هایی که به جایشان گویندگی نموده اند به خاطر ندارند که دلیل این مساله هم فعالیتِ بیش از 5 دهه و ازدیاد فیلم هایی است که این گویندگان در دوبله آن ها نقش داشته اند.
با غزنوی در عصری پاییزی در یکی از کافه های تهران قرار گذاشتیم. زودتر از وقت موعد به محل قرار رسید و با لبخندی که به طور دائم همراهش بود به سوالاتمان پاسخ داد. ویژگی بارز دیگر مینو غزنوی ادای احترام به گویندگان فقید و درگذشته است تا حدی که بیش از چند جمله یا کلمه نمی تواند درباره آن ها صحبت کند چون به تعبیر خودش، صحبت درباره دوستانی که دیگر نیستند به شدت او را آزرده و غمگین می نماید. این اتفاق در مصاحبه مان با این بانوی گوینده پیش آمد و برای لحظاتی لبخند، جای خود را به غم و اندوه داد چون نام بسیاری از افرادی که در این مصاحبه ذکر شد با پیشوند مرحوم یا خدابیامرز همراه می شد.
مصاحبه با مینو غزنوی در 2 قسمت منتشر خواهد شد. در قسمت دوم مصاحبه، درباره حضور غزنوی در دوبله فیلم های هندی و همچنین نظرش درباره سریال های کره ای صحبت نموده ایم. گویندگی در انیمیشن های مختلف هم از جمله موضوعاتی است که در این مصاحبه به آن پرداختیم و هم در قسمت اول و هم دوم، بخش هایی را به خود اختصاص داده است.
با ذکر این مقدمه، در ادامه قسمت اولِ مصاحبهی مشروح با این گوینده پیشکسوت را می خوانیم:
خانم غزنوی شما به واسطه برادرتان مرحوم منصور غزنوی وارد فضای دوبله شدید آنهم زمانی که خیلی کوچک بودید!
بله.8 سالم بود. کلاس دوم دبستان بودم. برادرم به عنوان جایزه من را برد تا دوبله را ببینم. آن جا مرحوم کاملی بودند که یک رل یک خطی به من دادند. برای اولین بار بود که چنین فضایی را می دیدم. اصلا نمی دانستم دوبله چیست. آن یک جمله را که آقای کاملی به من داد، بعد از کوشش زیاد گفتم و بعد از آن هم ماندم که ماندم تا امروز.
یعنی آقای کاملی حق استادی به گردن شما دارد؟
بله. خیلی زیاد.
پس آقای بهرام که آهنگ برنادت را با مدیریت ایشان کار کردید چه می گردد؟ آن هم یکی از آثار متقدم شما در دوبله بود.
ایشان هم حق استادی به گردنم دارند. شما به آهنگ برنادت اشاره نمودید ولی جالب است بدانید که پیش از آن فیلم، سریالی به نام جنتل بِن را هم با آقای بهرام کار نموده بودم. عنوان سریال، نام یک خرس و اولین سریالی بود که در تلویزیون کار می شد. پیش از آن، فیلم ها و سریال ها، خارج از مجموعه تلویزیون دوبله می شدند منتهی جنتل بن اولین سریالی بود که در تلویزیون دوبله شد؛ تلویزیونی که آن زمان برّ و بیابان بود.
همین شبکه دوی فعلی؟
نه. جام جم، یعنی فقط پخش بود و هیچ چیز دیگری نبود. پر از سگ و تپه ماهور بود. به همین دلیل سعی می کردیم با گویندگان به طور دسته جمعی آنجا برویم چون می ترسیدیم. در محل فعلی همین نگهبانی و حراست مجموعه جام جم، یک تیر بود که چراغی رویش گذاشته بودند. این چوب برای ما، راهنما و مبدا بود که بدانیم از کجا بیاییم و برویم.
آن زمان آقای بهرام به من لطف و ملاحظه وقت مدرسه من را کردند. پنجشنبه ها را تعطیل بودم و ایشان، وقت دوبله را برای همان روز تنظیم کردند که من بعدازظهرهای پنجشنبه بیایم و حرف بزنم. این سریال را با مشقت زیاد به اتمام رساندم.
منظورتان از مشقت، خراب شدن و برداشت دوباره است؟
آن که به جای خود اما مشقت اصلی، راهپیمایی های زیاد در هوای گرم و سرد جام جمِ آن روزها بود. فکرش را بکنید سراسر این خیابان ولی عصر هیچ چیز جز تاریکی نبود. ما باید عصر و شب را به آنجا می رفتیم و می گذراندیم. امکان بیتوته کردن و ماندن هم نبود. باید کار را انجام می دادیم و برمی گشتیم. ساعت دوازده یک شب کار تعطیل می شد و همکارها لطف می کردند و من را به خانه می رساندند. شما به واحد دوبلاژ جام جم آمده اید؟
نه. راستش ما را راه نمی دهند!
متاسفم که این را می گویم اما دلیلش این است که برخی خبرنگاران که به واحد دوبلاژ می آمدند، مطالبی می نوشتند که انگار درباره ما نبود به همین دلیل ترجیح بر این است که چندان خبرنگاری از بیرون نیاید. برخی هم که می آیند و از دوبله فیلم ها، فیلم می گیرند. خب دوبله خودش پشت صحنه است و این می گردد پشت صحنه پشت صحنه. این کار چه لطفی دارد؟
برای برخی جنبه آموزشی دارد. یک فرد علاقه مند دوست دارد ببیند در آن تکه ای که خانم غزنوی به جای یانگوم گریه می کرد، چه اتفاقاتی افتاده است.
آن صحنه را که نمی گیرند؛ آن لحظاتی که من گریه می کردم یا هوار می کشیدم ضبط یا پخش نمی شوند بلکه وقتی فیلم می گیرند که من خیلی ملایم حرف می زنم. خب این گونه، عده ای فکر می نمایند دوبله این گونه و به این راحتی است و حق مطلب ادا نمی گردد. آن صحنه ای را که آقای اسماعیلی به جای شاه لیر حرف می زند و 5 صفحه را ایستاده می گوید و در آخر حالش بد می گردد و ناچار باید بنشیند، کسی نمی بیند. یعنی آن صحنه ای را که باید فیلم بگیرند، نمی گیرند.
پس شما دانشگاه نرفتید. مدرسه و بعد هم مستقیم دوبله!
مگر می شد دانشگاه رفت!؟ آن هم با وضعی که من داشتم. برای این که باید هفته ای سه چهار روز به دانشگاه می رفتم که با حضورم در دوبله همخوانی نداشت.
پس دانشگاه به پای دوبله قربانی شد.
بله. بعدا هم فکر کردم اگر به دانشگاه می رفتم برایم هیچ اتفاقی نمی افتاد.
داشتید می گفتید که پیش از آهنگ برنادت سریال جنتل برد را با آقای بهرام کار کردید. در آن دوران دیگر چه کارهایی انجام دادید؟
یکی دو سینمایی و سریال هم کار کردم و بعد هم سریالی به اسم محله پیتون.
آهنگ برنادت تا جایی که می دانم در همان استودیوی جام جم دوبله شد.
بله. همانجا بود.
یعنی همان بر و بیابانِ هنوز آبادنگردیده...
نه. همانجا بود اما دیگر ساخته گردیده بود؛ یعنی جایی که الان واحد دوبلاژ فعلی است. آن زمان که می خواستیم آن جا کار کنیم، رییس سازمان به ما گفت نیایید تا برایتان بسازیم. بعد جایی را ساختند که الان فروشگاه جام جم است. پس از ساختن آن جا، مدتی را در آن محل کار کردیم.
و تا ساخته شدن و توسعه استودیوهای تلویزیون در بیرون کار می کردید؟
بله. اصلا کارها بیرون از سازمان کار می شدند. به مرور بود که دوبله آثار وارد تلویزیون شد. آهنگ برنادت در همین جام جم و واحد فعلی دوبله شد.
شما تجربه کار با قدیمی هایی چون پرویز بهرام و عطاالله کاملی را دارید بنابراین باید آن فضا را دیده باشید که مدیر دوبلاژ در استودیو نقش ها را می خواند و گوینده ها باید دیالوگ خود را دیکته وار یادداشت می کردند.
بله. آغاز کار بود و همه این گونه بودند مثلا مدیردوبلاژ کار، اول رل من را می خواند، من می نوشتم و بعد رل دیگران را. وقتی هم که همه می نوشتند، آغاز به تمرین می کردیم. فکرش را بکنید که چقدر وقت می گرفت.
یک دور هم که فیلم را با هم می دیدید.
البته زمانی که من آغاز نموده بودم، آن قدر کوچک بودم که اصلا قبولم نداشتند و فیلم دیدن یا ندیدنم اهمیتی نداشت اما گوینده های ارشد، فیلم را می دیدند و می فهمیدند که چطور باید سر فیلم کار نمایند.
به یاد دارم، دومین فیلمی که کار کردم صد و یک سگ یا همان صد و یک سگ خالدار با مرحوم رسول زاده بود. این انیمیشن چندبار دوبله گردیده است. من برای اولین بار یکی از توله سگ های کوچک را گفتم و بعد که بزرگ تر شدم خودِ سگ اصلی را گفتم.
در دوبله گربه روی شیروانی داغ هم فکر کنم یکی از نقش های فرعی را گفتید.
آن زمان خیلی کوچک بودم. دقیق به خاطر ندارم. فکر نمی کنم در آن کار بوده باشم!
پس در طول کار، تجربه آن دیکته گفتن مدیردوبلاژ و دیکته نوشتن را دارید.
بله. ولی آن زمان چون کوچک بودم، برادرم برایم می نوشت.
پس چطور دیالوگ ها را می خواندید؟
برایم می خواند؛ خط به خط که برایم ملکه گردد.
خانم شکوفنده هم مثل شما از بچگی وارد دوبله شدند.
خانم شکوفنده را می توانم بگویم که بی سواد بود که وارد این کار شد. بعدا به مدرسه رفت. خانم امیریان هم همین طور. یعنی هر دو پیش از این که مدرسه بروند، به دوبله آمدند. به همین دلیل دیگران، دیالوگ را به آن ها می گفتند، حفظ می کردند و بعد می گفتند.
شما نسل دومی محسوب می شوید یا سومی؟
من دومی هستم. وقتی آمدم، هنوز انجمن یا سندیکا وجود نداشت. بعد کم کم و به مرور چنین ساختاری شکل گرفت.
صحبت دوبله سریال ها را کردیم. یکی از سریال هایی که پیش از انقلاب توسط آقای رسول زاده کار شد، دایی جان ناپلئون بود که شما در آن گویندگی می کردید.
بله. من نقش لیلی را می گفتم. یادش به خیر! آن سریال خیلی کار خوبی بود.
شاید به خاطر متن و نقاط قوت نوشته اش بود.
نه، کاری به متنش ندارم بلکه آدم هایی که در دوبله این کار بودند، خیلی خوب بودند. سر آن کار خیلی خوش می گذشت. جمعیت زیادی از دوبلورهای خوب بودند.
آن زمان هنوز کوچک بودید؟
نوجوان بودم؛ هنوز به مدرسه می رفتم. از آن کار کلی خاطرات شیرین دارم.
یکی از مدیردوبلاژهایی که با او کار کردید، خسرو خسروشاهی است که توسط آقای رسول زاده به دوبله آمد و به نوعی شاگرد ایشان است. سبک کاری این دو مدیردوبلاژ، مشابه و یک شکل است؟
نه. کارشان با هم فرق می کرد چون فکر و ایده ها با هم فرق می کرد. اگر چنین تفاوت هایی نبود، دوبله این گونه نمی شد. آفای خسروشاهی شاگرد آقای رسول زاده بودند ولی نوع کارشان فرق می کرد. همین الان هم برخی گویندگان، دست پرورده بعضی مدیردوبلاژها هستند اما نوآوری خود را دارند و کارشان فرق می نماید.
یکی از کارهای مهمی که آقای خسروشاهی مدیریت و گویندگی کرد و شما هم در آن حضور داشتید، عروسی خوبان بود.
وای، وای! عجب کاری بود آن فیلم.
بله، آقای خسروشاهی برایم تعریف کرد که حنجره اش سر دوبله آن فیلم زخم شد.
بله از حنجره ایشان خون می آمد یعنی موقع حرف زدن از دهانشان خون می آمد. سر آن فیلم خیلی مسائل داشتیم. پای آقای خسروشاهی هم سر همان کار شکست. در عروسی خوبان آقای خسروشاهی باید خیلی داد می زد و مگر این حنجره چقدر می تواند مقاومت کند. این فیلم دوسه صحنه خیلی سخت داشت که باید داد می زد و طبیعتا فشار زیادی به او تحمیل شد به همین دلیل مدتی نمی توانست اصلا حرف بزند.
یعنی دوبله فیلم متوقف شد؟
بله. نمی توانست حرف بزند و تا خوب شدنش، عوامل منتظر شدند. خیلی فیلم تلخی بود.
شما در سریال مریم مقدس هم با آقای خسروشاهی همکاری داشتید و به جای مهتاب کرامتی حرف زدید. در سریال مردان آنجلس هم جای این هنرپیشه گویندگی کردید. مردان آنجلس کار بهرام زند بود؟
بله. مدیریت آن سریال به عهده آقای زند بود که سر آن کار چه مصیبت هایی که نکشیدند! تصادف وحشتناکی کردند و همسرشان هم دچار سانحه شد. آن سریال، خیلی آقای زند را اذیت کرد.
به دلیل مسایل و حوادث بیرونی یا حواشی داخل کار؟
هر دو! یعنی هم از بیرون به مشکل برخورد هم از درون کار با حاشیه روبرو بود.
اما سریال موفقی از آب درآمد و مردم دوستش داشتند.
خب، کار آقای زند بود. ایشان کم کسی نبود. هرکاری که آقای زند انجام داد، موفق بود؛ مثل سریال امام علی(ع).
بله. تا دقایقی دیگر به امام علی(ع) هم می رسیم.
(می خندد) پس من زود گفتم!
حالا که حرفش شد باید اعتراف کنیم یکی از دلایل مهم ماندگار شدن امام علی(ع) دوبله اش است یعنی اگر منوچهر اسماعیلی به جای داریوش ارجمند حرف نمی زند، شخصیت مالک اشتر، این مالک اشتری که در ذهن مردم است، نمی شد. یا ویشکا آسایشی که اولین کار تصویرش را تجربه می کرد، اگر صدای شما را روی تصویرش نداشت، این قطامی که الان می شناسیم، نبود. نکته مهم هم در این باره، این است که شخصیت زن در آثار داود میرباقری جای تامل زیادی دارد. در آثار این فیلمساز هم زنِ معصوم و قدیس داریم هم زنان فتانه و وسوسه گر.
آقای میرباقری خیلی خوب به این مساله یعنی به زن های فیلم هایش می پردازد.
در دوبله امام علی(ع) کار شما چطور بود؟ یک سری نکته ها را آقای زند می گفت یک سری مطالب را آقای میرباقری؟
بله. با هر دو، طرف بودم. خلاف میلم که دوست ندارم فیلم را ببینم _ چون تازگی اش را از دست می دهد _ در دوبله این سریال، یک تکه از فیلم را پیش از ضبط دیدم تا بازی قطام را ببینم.
این اجبار آقای زند بود؟
نه. اجبار نبود. به من گفتند می خواهی دو سه تکه از فیلم را ببینی؟ آقای میرباقری هم که صاحب اثر بود و می توانست راهنمایی کند، حرف هایی را درباره نقش با من در میان می گذاشت.
روش راهنمایی مدیر دوبلاژ در این کار درباره کاراکتر چطور بود؟ پیش از ضبط می گفت این شخصیت فلان مولفه ها را دارد و باید این گونه بگویی یا کار را به خودتان واگذار می کرد؟
نه. موقعی که جملاتی را می گفتم، به من می گفت اگر این جمله را این گونه بگویی، بهتر است. روشش اصلا این طور نبود که بگوید چه کار نکن! می گفت اگر فلان کار را بکنی بهتر است. الان نمی خواهم بیشتر درباره ایشان حرف بزنم چون بین ما نیست و از گفتن درباره اش منقلب می شوم.
شما در یک سریال دیگر از آثار داود میرباقری گویندگی کردید که به نظرم حضورتان تاثیرگذار بود؛ معصومیت از دست رفته که البته مدیر دوبلاژش حمید آشتیانی پور بود یعنی مدیردوبلاژی جوان تر از پیشکسوت های آن زمان. به نظرم اگر شما جای آن رل گویندگی نمی کردید کار آن شکلی که سراغ داریم، درنمی آمد.
خود آقای میرباقری خیلی این را می خواست. موقعی که من را دید، گفت امیدوارم دومرتبه نقش را مقداری بالا بکشی.
من به شیمی جالب صدای شما و خانم شکوفنده فکر می کنم. صدای شما برای سارا خوئینی ها در نقش یک کاراکتر منفی و شیطان صفت و صدای خانم شکوفنده برای فریبا کوثری در نقش یک زن معصوم و مظلوم.
باید این طوری می بود تا صدای شخصیت حمیرا (خوئینی ها) فریبنده باشد یعنی باید جوری بگوییم که خوب از آب دربیاید و مخاطب باور کند. من هم در همین زمینه کوشش کردم.
برگشتی به کار با آقای خسروشاهی داشته باشیم. شما در دوبله دوم پدرخوانده با ایشان همکاری داشتید و به جای دایان کیتون حرف زدید. بازیگری که در فیلم آنی هال هم به جایش گویندگی کردید.
وای، چه فیلمی! خیلی فیلم سختی بود و خیلی خوشحالم که در آن حرف زدم. اتفاقا چند روز پیش فیلم درخشش کوبریک را می دیدم.
باور کنید سوال بعدی ام درباره همین فیلم بود!
(می خندد) درخشش هم فیلم سختی بود. خب کار است دیگر، نمی گردد کاری اش کرد! باید همه توانمان را بگذاریم.
مدیردوبلاژ تلالوء یا درخشش ناصر طهماسب بود؟
بله. بعد از مدت ها که با هم کار ننموده بودیم، سر این فیلم با هم همکاری کردیم. در شبکه دو دوبله شد.
با نقشی که ایشان ایفا می کرد و فریادهایی که می کشید، جایی پیش آمد از نشستن کنارش بترسید؟
شاید ایشان بیشتر از من ترسید چون من بیشتر داد می زدم. (می خندد)
صحبت آنی هال هم شد و وودی آلن. از آقای افضلی بگوییم که یکی از گویندگان و تیپ سازان خوب دوبله بودند.
آقای افضلی یکی از مردان خوب دوبله بود.
ظاهرا خیلی هم شوخ و شنگ بود.
بله خیلی. روحش شاد. آقایان وقتی که با هم باشند، خیلی چیزها برای تعریف کردن دارند. آقای افضلی هم خیلی خوش مشرب و اهل شوخی بود. راجع به ایشان و دیگر درگذشتگان هم نمی توانم زیاد حرف بزنم چون حالم منقلب می گردد. جایشان خیلی خالی است.
خانم غزنوی، مجموعه مستندی در سال های پایانی دهه 70 از تلویزیون پخش شد که صداهای ماندگار نام داشت. شما هم در آن مستند حضور داشتید و مثل گویندگانی مثل رفعت هاشم پور یا بهرام زند کنار یک دستگاه آپارات خاکستری رنگ، صحبت هایی درباره تجربیات خودتان از دوبله داشتید.
بله. آن جا همان استودیوی جام جم بود. هنوز با آپارات کار می کردیم و این دستگاه های ضرب العجلی نیامده بودند.
شما با این نوع دوبله، یعنی با همین دستگاه های جدید و باسرعت مشکل دارید؟
بله. کارها سریع دوبله می شوند ولی خوب نمی شوند. ما با آپارات گوینده شدیم. کار با دستگاه آپارات این وقت را می داد که گوینده دیالوگ را بخواند، حس بگیرد و در قالب نقش برود. بعد ضبط آغاز گردد.
در آن مستند خانم نیکو خردمند هم صحبت هایی داشت و می گفت صدای خوب، دلیل این نیست که فرد، گوینده خوبی هم باشد. یک حرف دیگر ایشان، پاسخ به این پرسش بود که یک بازیگر می تواند گوینده خوبی باشد و یا یک گوینده می تواند بازیگر خوبی باشد که پاسخ این گوینده فقید، نه بود. نظر شما چیست؟
دقیقا به این معتقدم، ولی خانم نیکو هر دوی این ها بودند. در اولین فیلمی هم که بازی کردند، جایزه گرفتند. اگر هم جایزه نگرفت، خیلی سر و صدا کرد.
ولی در کار گویندگی کم کار یا گزیده کار بود.
نه اصلا!
اما کمتر دیده شد.
شاید به این دلیل که مدتی بیمار بود و زیاد کار نمی کرد اما مگر می گردد رل های مخصوص ایشان را در سال های پیش از انقلاب فراموش کرد. خانم نیکو خیلی از فیلم ها را حرف زد اما پس از انقلاب، مدتی را بیمار شد.
راستی حرف قدیم ها شد. شما که می گویید اسم فیلم ها را چندان به خاطر نمی سپارید. اسم استودیوها چطور؟
اسم فیلم ها را براساس استودیوهایشان خوب به خاطر می آورم.
پس باید از ایران فیلم، ساندفیلم، شهاب بالا، شهاب پایین و... حرف بزنیم.
(می خندد) یادش به خیر! شهاب بالا در خیابان راهنمایی بود و شهاب پایین روبه روی سینما ادئون در خیابان سعدی.
هر دو استودیوهای شهاب برای یک نفر یا دو برادر نبودند؟
نه فرق می کرد. شهاب پایین برای آقای روبیک بود. البته در دوبله چند روبیک داریم.
بله. استودیو دماوند برای روبیک منصوری بود.
بله ولی روبیکِ شهاب پایین، یک روبیک دیگر بود. نام صاحب شهاب بالا را به خاطر ندارم. در این استودیو خیلی فیلم ها و آثار بزرگ دوبله شدند. یکی از فیلم هایی که در شهاب پایین صحبت کردم، تخت خواب سحرآمیز بود. این فیلم اولین اثر تلفیقی انیمیشن و بازی انسان بود که آقای مدقالچی رل شیر را در آن می گفتند. خانم سیمین سرکوب هم بود. فتح الله منوچهری بود و فکر می کنم نوشابه امیری و ناهید امیریان هم بودند؛ اگر اشتباه نکنم!
از انیمیشن صحبت شد. آقای زند چندان در کار دوبله انیمیشن نبود اما چند اثری را در این زمینه دوبله کرد که یکی از آن ها که شما هم در آن حضور داشتید، شیرشاه بود. آقای مقامی هم در آن کار بود و رل مقابل شما را می گفت.
بله. این کار در ساندفیلم دوبله شد.
به 2 سریال از کارهای مشترک تان با این مدیردوبلاژ اشاره نکردیم؛ جنگجویان کوهستان و پهلوانان نمی میرند. فکر می کنم حداقل در 2 سریال ایرانی جای کتایون ریاحی حرف زده باشید؛ پهلوانان نمی میرند و پدرسالار...
در همه کارهایی که با حضور این بازیگر بودند و دوبله شدند، من حرف زدم. سریال دیگری هم بود به نام خبرنگار خارجی که محمدحسین لطیفی کارگردانی نموده و من به جایش حرف زدم اما پخش نشد و کسی این کار را ندید. دوبله این سریال به مدیریت آقای خسروشاهی در شبکه دو انجام شد.
صحبت آقای مقامی شد. یاد سریال لبه تاریکی افتادم.
داشتم به همین فکر می کردم. وای! آقای مقامی در آن کار چه شاهکاری از خود به جا گذاشت.
مانند جیغی که حرفش در عروسی خوبان شد، در لبه تاریکی هم شما از آن جیغ های بلند داشتید!
(می خندد) من در خیلی از فیلم ها جیغ زده ام.
همکارها درباره جیغ هایی که شما می زنید چه نظری دارند؟ هم از لحاظ تکنیکی، هم از لحاظ احساسی.
بعدش تشکر می نمایند. (می خندد) مثلا خاطره ام از کار با دوست عزیزم فریبا شاهین مقدم این است که همیشه پس از ضبط، تشکر می نماید.
خانم شاهین مقدم از کانون پرورش فکری وارد کار دوبله شد؟
بله و استادش هم آقای فریدون دائمی بود.
شما با خانم شاهین مقدم در انیمیشن بچه های والت همکار بودید که از قضا این انیمیشن هم کار آقای زند بود.
بله و تقریبا می توانم بگویم اولین انیمیشنی بود که بعد از سکونی که مدتی پس از انقلاب در تلویزیون به وجود آمده بود، دوبله شد. سریال معاون کلانتر هم که آقای ممدوح کار کرد، مربوط به همین دوره بود.
صحبت معاون کلانتر شد، یاد ایرج رضایی افتادم. حیف که در دوبله ارتش سری حضور نداشتید.
بله. در دوبله ارتش سری نبودم.
این مقوله جیغ زدن، زخم شدن حنجره یا ارایه باورپذیر یک شخصیت که در کار شما نمود زیادی دارد، به نظرم با مفهوم وجدان کاری قابل بیان باشد یعنی فکر می کنم همه گویندگان هم نسل شما یا، نسل اول یا سوم، همین گونه کار را ارایه می دهند.
ببینید، کسی که فیلم و رل را دوست داشته باشد واقعا از جان مایه می گذارد. یعنی اگر خودش 5 تا حس داشته باشد، دو سه تای دیگر هم قرض می نماید و روی آن 5 تا می گذارد تا کار از آب در بیاید برای این که مخاطب از کار خوشش بیاید و صدا را قطع نکند و فقط به تصویر فیلم اکتفا کند. ما هم به همین منظور کار می کنیم.
بیایید حق یکی دیگر از گویندگان خوب و فقید را ادا کنیم که در سریال امام علی(ع) رل گویی زیادی در کنار شما داشت؛ حسین معمارزاده که نقش اباقطام با بازی سیروس گرجستانی را می گفت. این گوینده صدا و بیان خاصی داشت.
ایشان واقعا تئاتری بود. یک سری از گویندگان ما از تئاتر آمدند مثلا برادر من. به همین دلیل است که چنین گویندگانی آن بیانی را که شما می گویید داشتند و واقعا حق مطلب را ادا می کردند. من تئاتر را خیلی دوست دارم چون کار سختی است. یک بار به فردی می گفتم که کار دوبله، تئاترِ نشسته است. طرف مقابلم گفت چه فرقی می نماید؟ هنرپیشه تئاتر و سینما چه فرقی دارند؟ گفتم خیلی فرق دارد. هنرپیشه تئاتر فضای مشخصی را در اختیار دارد و اجازه ندارد اشتباه کند. اما در فیلم، هنرپیشه اشتباه می نماید، کات می دهند و دوباره بازی می نماید. به همین دلیل می گویم کار ما، تئاتر نشسته است چون روی یک جایگاه نشسته ایم اما باید همه کارهایی را که هنرپیشه انجام می دهد، همان طور نشسته ارایه کنیم؛ یعنی بدویم، بخندیم، نفس نفس بزنیم، از آب بیرون بیاییم یا گریه کنیم. ما هم در کارمان خراب کردن و تکرار داریم اما آن اتفاق اصلی باید درجا و در یک لحظه بیفتد.
یعنی همان زندگی در صحنه ای که تئاتری ها می گویند.
بله. دقیقا.
منبع: خبرگزاری مهر