روستای دیزباد نیشابور - مجله پریها

دیزباد نام یک روستا واقع در قسمت زبرخان شهرستان نیشابور (دیزباد بالا) و یک روستا واقع در قسمت احمدآباد شهرستان مشهد (دیزباد پایین) و منطقه ای مابین شهرستان مشهد و نیشابور در استان خراسان رضوی است.

روستای دیزباد بر روی دامنه های جنوبی رشته کوه های بینالود و به طور شرقی-غربی استقرار یافته که معروفترین روستا از نوع پلکانی در ایران می باشد.

پیشینه تاریخی این روستا به سال 95 هجری شمسی می رسد به طوری که نام آن چندباری در طول تاریخ تغییر نموده است؛ در قرن سوم به قصرالریح و در بعدها به چهل اشکوب معروف بوده است. تاریخ طولانی و پیشینه فرهنگی، هویت مردم این ناحیه را با تحولات زیادی روبرو نموده است. یکی از ارزشمندترین منابعی که باعث این تحول فرهنگی شده افتتاح مدرسه ناصرخسرو در سال 1312 بوده است. تاسیس این مدرسه خانواده ها را تشویق کرد تا بچه ها را به مدرسه بفرستند، رفته رفته خانواده های بیشتری از روستا به این کار روی آوردند و همه بچه ها باسوار شدند. با اینکه در آن موقع در روستاهای دیگر رفتن به مدرسه کار چندان متداولی نبود اما این کار در روستای دیزباد امری عادی به حساب می آمد.

همان طور که گفتیم قدمت ساخت مدرسه در این روستا به سال 1312 برمی گردد، مدرسه ای به سام ناصرخسرو که نقش مهمی را در فرهنگ این ناحیه داشته و باعث شده همه ساکنان باسواد باشند به طوری که نام روستا در سال 1348 به عنوان روستایی که تمام مردمش باسواد هستند در فهرست یونسکو نهاده شد. این روستا در طول حیات خود فارغ التحصیلانی داشته که باعث افتخار همه روستاییان ایران به شمار می فرایند. یکی از آن ها امام قلی خاکی خراسانی است که از شاعران معروف در قرن 11 هجری قمری است. شخصیت معروف دیگر این روستا محمد فدایی خراسانی، شاعر و نویسنده قرن 12 هجری قمری می باشد. امروز بیشتر مردم روستا در دانشگاه تحصیل نموده و برای پیشرفت بیشتر به شهرهای مجاور رفته اند اما زادگاه پدری شان را فراموش ننموده و در ماه های گرم سال به آن سر می زنند.

روستای دیزباد به مثل روستای معروف ماسوله، معماری پلکانی دارد اما در آن خبری از جنگل های سرسبز و انبوه شمال نیست. بیشتر مردم این روستا ساکن مشهد و نیشابور هستند و در فصل های بهار و تابستان برای کارهایی مانند باغداری راهی این دیار می شوند. بیشتر مردم دیزباد بالا، باغداری را به عنوان شغل دوم خود انتخاب نموده اند اما در نظر بیشتر آن ها باغداری تنها بهانه ای برای بودن در زادگاه است نه کاری برای پول درآوردن و امرار و معاش. از دیرباز شغل بیشتر ساکنان این محل باغداری بوده و امروز هم این شغل هچنان ادامه دارد البته اغلب به شیوه ای مدرن، به طوری که این روستا به صادرنماینده آلبالو و گیلاس به اروپا و حاشیه خلیج فارس تبدیل شده است. خاک حاصلخیز، آب گوارا و سطح آگاهی و سواد مردم زمینه ساز رشد محصولات عالی باغی در این روستا شده است، محصولاتی مانند آلو، سیب، زردآلو، گردو، گیلاس، توت که در بین آن ها گیلاس، گردو، سیب، آلبالو و آلو فراوان ترند. همین که هنگام برداشت محصول فرا می رسد ناگهان تعداد جمعیت روستا دو برابر خواهد شد، کسانی که برای چیدن و چشیدن طعم خوشایند میوه ها راهی این منطقه می شوند

در زمان حمله مغول این روستا به نام آسیاب های بادی معروف بود. در آن موقع روستا از گزند حملات مغول دور ماند برای همین مردم از اطراف برای آسیاب گندم های خود به دیزباد می رفتند.

در این روستا گیاهان دارویی زیادی می روید که تنوع آن ها خارق العاده است و خانواده های زیادی با جمع آوری و فروش آن ها امرارمعاش می نمایند. با فرا رسیدن فصل بهار ارتفاعات روستا مملوء از گیاهانی مانند گل ختمی، پرسیاوشان، شاه تره، خاکشیر و … خواهد شد که به غیر از خلق چشم اندازهای دیدنی، خواص زیادی هم دارند.

مردم این روستا به آداب و رسوم سنتی خود کاملا پایبند هستند، نکته ای که جذابیت روستا را بیشتر نموده است. یکی از مرنام فرهنگی و سنتی این روستا مرنام چیله بجست است، آیینی که در شب آخر بهمن ماه برگزار خواهد شد برای شکران نعمت های بیکران خداوند. این مراشم شباهت زیادی به چهارشنبه سوری دارد و با اینکه در سالیان گذشته فراموش شده بود اما در سال 93 دوباره احیا شد.

روستای دیزباد همان طور که از نامش مشخصه منطقه ای بادخیز است و از سال 2002 با احداث نیروگاه بادی در این منطقه از این باد برای فراوری برق استفاده می گردد. این باد بعلاوه آب و هوای خنک و لطیفی را برای دشت های شمالی و میانی نیشابور رقم می زند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید نخستین شبکه برق خصوصی کشور در این روستا برقرار شده است. در زمان های دور مشکل رفت و آمد در هنگام تاریکی هوا، محصلان روستا را بر آن داشت تا نخستین نخستین شبکه برق خصوصی کشور را راه اندازی نمایند.

در صورتی که تا به امروز سفری به روستای دیزباد نداشته اید پیشنهاد می کنیم بازدید از این روستای حیرت آور را در برنامه سفرتان قرار دهید، روستایی عجیب با آداب و رسوم خاص که مردم نیشابور به خوبی آن را می شناسند.