بابدها و نبایدهای تغذیه ای برای بیماران مبتلا به گاستریت
به گزارش مجله پریها، علت شایع گاستریت باکتری هلیکوباکتر پیلوری است که معده را آلوده می کند. علائم این بیماری علاوه بر احساس سوزش، درد معده، حالت تهوع و باد گلو است.
ورم و التهاب معده (گاستریت) چیست؟
ورم و التهاب معده یک بیماری گوارشی است که در نتیجه وارد شدن آسیب به غشا و دیواره داخلی معده و نیز راستا گوارش ایجاد می شود. به این ترتیب از بین رفتن دیواره معده باعث می شود اسید معده باعث ایجاد سوختگی و درد در سیستم گوارشی و گاهی اوقات سوءهاضمهو جذب نامناسب مواد غذایی در بدن شود.بسکمک از علائم بیماری گاستریت مشابه علائم زخم معده است، هر چند ورم و التهاب معده بیشتر بر خود معده تاثیر می گذارد. علاوه بر این گاستریت مزمن می تواند یک مشکل جدی تر در مقایسه با زخم معده بوده و گاهی اوقات باعث ایجاد عوارضی مثل کم خونی یا حتی سرطان معده شود.1
چگونه رژیم غذایی با بیماری ورم و التهاب معده ارتباط دارد؟
علائم گاستریت (ورم و التهاب) حاد و زخم معده معمولاً با گذشت چند هفته با از بین رفتن دلیل معینی که باعث التهاب معده و وارد شدن آسیب به دیواره آن شده، رفع می شود. توجه داشته باشید مصرف بعضی مواد غذایی می تواند علائم ورم و التهاب معده را تشدید کند و به همین دلیل اجتناب از این مواد غذایی می تواند برای کمک به رفع علائم بیماری در طول فرآیند بهبود آن کمک نماید.رژیم غذایی مناسب برای بیماری گاستریت عمدتاً از سبزیجات، میوه ها، مواد غذایی سرشار از پروتئین، و چربی های سالم تشکیل شده و مصرف این مواد غذایی می تواند برای کنترل علائم درد و ناراحتی مفید باشد. به این ترتیب فرد می تواند وزن خود را در سطح مناسب و ایده آل حفظ کرده و از فقر ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان های مورد نیاز که می توانند باعث ایجاد مشکل برای بدن شوند، جلوگیری نماید.1
دلیل گاستریت؛ انواع مختلف گاستریت با دلایل مختلف
عفونت باکتریایی از طریق هلیکوباکتر پیلوری
باکتری هلیکوباکتر پیلوری شایع ترین دلیل بروز گاستریت است و 90 درصد موارد را به خود اختصاص می دهد.اصلی ترین دلیل گاستریت مزمن عفونت هلیکوباکتر پیلوری در کودکی است که در بزرگسالی هم مشکل ساز خواهد شد.
آسیب دیواره معده
عوامل متعددی به جداره معده آسیب می زند و باعث بروز گاستریت می شود. مانند:مصرف الکل و بعضی مواد
آسپرین و مسکن شامل NSAIDS
خوردن مواد فاسد کننده
عفونت ویروسی یا باکتریایی
پرتودرمانی قسمت فوقانی شکم یا زیر قفسه سینه
جراحی برای برداشتن قسمتی از معده
آسیب یا بیماری جدی
بیماری یا صدمه جدی باعث بروز گاستریت حاد می شود.آسیب فیزیکی (نه لزوما به شکم) یا بیماری که روی رسیدن جریان خون به معده تاثیر می گذارد اسید معده را بالا می برد و باعث گاستریت می شود.
بیماری خودایمنی
بیماری خودایمنی هم در بروز گاستریت موثر است. زمانی که سیستم ایمنی به بافت سالم خود در دیواره معده حمله کند، این اتفاق رخ می دهد.حساسیت غذایی
هنوز ارتباط میان حساسیت غذایی و گاستریت معین نیست اما حساسیت غذایی منجر به بروز نوع نادری از بیماری التهاب معده به نام گاستروانتریت ائوزینوفلیک می شود.برای معین هرگونه حساسیت غذایی با پزشک متخصص گوارش یا متخصص مشورت کنید.2
غذاهایی که باید در هنگام ابتلا به گاستریت از آن ها اجتناب کنید
برای مهار تحریک و عذاب ناشی از گاستریت، ابتدا باید بدانید که از چه نوع مواد غذایی اجتناب کنید. در اینجا لیست کاملی از مواد غذایی برای اجتناب در رژیم های گاستریت وجود دارد.1- غذاهای ادویه دار
ادویه جات و فلفل حاوی مؤلفه ای به نام کپسایسین است که از نظر ماهیت بسیار قوی است.ماده فعال موجود در کپسایسین در تحریک آنزیم های گوارشی و در نتیجه سرعت بخشیدن به فرآیند هضم کمک می کند.
با این حال افرادی که دارای معده ضعیف هستند، باید غذای تند و داغ را با اعتدال مصرف کنند، زیرا ضعف معده آن ها ممکن است قادر به تحمل استحکام کپسایسین نباشد.
ادویه جات باعث بروز علائم گاستریت می شوند و نباید جزئی از برنامه رژیم غذایی گاستریت باشند.
2- نوشیدنی های خاص
افرادی که از برنامه رژیم غذایی گاستریت پیروی می کنند باید از نوشیدنی هایی مانند چای، قهوه، نوشابه گازدار و آب میوه مرکبات خودداری کنند.اینها از نظر ماهیت اسیدی هستند و ممکن است باعث ضعف و سایش بیش تر پوشش معده شوند.
3- سبزیجات خام و زمخت
اگر از مسائل گاستریت و ریفلاکس اسید رنج می برید، باید از سبزیجات خام و زمخت مانند پیاز و گوجه فرنگی خودداری کنید، زیرا باعث ریفلاکس اسید و سوزش سر دل می شوند. همچنین گوجه فرنگی از نظر ماهیت اسیدی است.4- الکل
از مصرف الکل خودداری کنید زیرا باعث ایجاد علائم گاستریت می شود. در صورت مصرف بیش از حد، الکل می تواند با تخریب پوشش معده، شرایط گاستریت را بدتر کند.5- غذاهای چرب
رژیم غذایی برای گاستریت نباید شامل مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب ترانس باشد. از غذاهای فرآوری شده مانند مرغ سرخ شده، چیپس سیب زمینی، سیب زمینی سرخ کرده، مارگارین و همچنین غذاهای پخته شده مانند کراکر، کیک، دونات و کلوچه ها باید اجتناب کرد زیرا مقادیر زیادی اسیدهای چرب ترانس دارند.از این غذاها باید پرهیز کرد یا فقط یک بار مصرف شوند؛ زیرا برای سلامتی کلی مناسب نیستند.
چنین غذاهایی باعث تحریک پوشش معده می شوند و به دلیل داشتن سدیم زیاد، فشار خون را افزایش می دهند که از دلایل اصلی بیماری قلبی و چاقی است.
6- محصولات لبنی
قرار است شیر یک غذای سالم و بی خطر باشد، اما برای بیماران گاستریت نیست. شیر حاوی لاکتوز، نوعی قند است که به راحتی قابل هضم نیست.افرادی که دارای معده ضعیف هستند در هضم لاکتوز با مشکل روبرو هستند. و هنگامی که به درستی هضم نشود، منجر به مسائل دستگاه گوارش می شود.
همچنین PH شیر در حدود 6.5 تا 6.7 است که باعث می شود در طبیعت کمی اسیدی شود. به همین دلیل ممکن است باعث تولید اسید معده شود.
7- بادنجانیان
گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان، سبزیجات دارای برگ سبز و سیب زمینی در دسته سبزیجات بادنجانیان قرار می گیرند.آن ها متعلق به خانواده Solanaceae هستند، که سرشار از مواد مغذی و فیبرهای مختلف می باشند، اما همچنین حاوی آلکالوئیدهایی مانند سولانین و توماتین هستند.
افراد دارای ضعف معده و مسائل دستگاه گوارش در هضم چنین غذاهایی با مشکل روبرو هستند.3
مواد غذایی که مصرف آن ها می تواند باعث بهبود علائم ورم و التهاب معده شود
در موارد ابتلا به بیماری گاستریت مصرف مواد غذایی زیر می تواند به بهبود علائم بیماری کمک کند:مواد غذایی حاوی سطح بالای آنتی اکسیدان
نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد مصرف مواد غذایی حاوی سطح بالای آنتی اکسیدان مثل مواد غذایی حاوی ویتامین C، ویتامین A و فلاونوئیدها (که برای مثال در توت وجود دارد)، می تواند به کاهش التهاب معده و نیز کاهش خطر ایجاد مسائل گوارشی و عوارض مربوط به آن کمک کند.مواد غذایی حاوی پروبیوتیک
نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک ها می تواند به کنترل باکتری هلیکوباکترپیلوری (pyliory) و درمان عفونت راستا گوارشی که باعث ابتلا به ورم و التهاب و زخم معده می شود، کمک نماید. در حقیقت مصرف این مواد غذایی می تواند باعث کاهش التهاب معده، تنظیم حرکت های روده، کمک به کنترل عکس العمل بدن نسبت به آلرژی غذایی و سایر موارد مانند آن برای فرد شود.سیر
مصرف سیر خام و پخته شده یک درمان طبیعی برای مسائل راستا گوارشی است که برای هزاران سال استفاده می شده است. سیر یک ماده ضد التهاب طبیعی است و حتی دارای بعضی اجزای آنتی بیوتیک می باشد. به این ترتیب بعضی متخصصان اعتقاد دارند مصرف سیر خام حتی می تواند به کاهش سطح کنترل هلیکوباکترپیلوری کمک کرده و مانع از رشد سایر باکتری های مضر در میکروبیوم شود.مواد غذایی سرشار از فیبر (آجیل، دانه های گیاهی، حبوبات و موارد مانند آن)
یک رژیم غذایی سرشار از فیبر می تواند برای درمان ورم و التهاب معده و سایر مسائل گوارشی سودمند باشد. در حقیقت نتایج تحقیقات انجام شده در این حوزه نشان می دهد مصرف این مواد غذایی با کاهش احتمال ابتلا به زخم معده به مقدار 60 درصد ارتباط دارد.چربی های سالم و پروتئین ها
مصرف پروتئین ها می تواند به ترمیم دیواره روده و بهبود مسائل گوارشی همچون سندروم نشت روده (leaky gut syndrome) که باعث التهاب راستا گوارشی می شود، کمک نماید. منابع مناسب برای تامین پروتئین شامل گوشت تازه، ماهی، تخم مرغ ارگانیک، یا گوشت سفید ارگانیک است.مصرف بعضی ماهی ها مثل سالمونیا ساردین به خاطر برخورداری از امگا 3 می تواند بطور خاص برای رفع مسائل ایجاد شده به خاطر ابتلا به بیماری گاستریت مفید باشد.
علاوه بر این در هنگام ابتلا به مسائل گوارشی می توان سایر چربی های سالمی را مصرف کرد که هضم آنها برای معده ساده است. این چربی ها شامل روغن نارگیل یا روغن زیتون، آواکادو، کره و روغن های گیاهی می باشد.1
پی نوشت ها:
1.www.drabolhassani.ir
2.www.darmankade.com
3.www.salemziba.com
منبع: راسخون