کانادا یا بلژیک: کدام سرزمین رویایی، مقصد بهتری برای مهاجرت ایرانیان است؟ - مجله پریها

اگر علاقمند به سفر با بهترین قیمت تور کانادا هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم تور کانادا از تورنتو، مونترال و آبشار نیاگارا دیدن کنید و بهترین تجربه سفر را داشته باشید.

اهمیت این تصمیم‌گیری زمانی دوچندان می‌شود که بدانیم مهاجرت تنها یک جابجایی مکانی نیست، بلکه یک فرایند پیچیده و چندوجهی است که تمامی ابعاد زندگی، از کار و تحصیل گرفته تا فرهنگ و روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین، دسترسی به اطلاعات جامع، دقیق و موثق، پیش‌نیاز اساسی برای انتخابی آگاهانه و موفقیت‌آمیز است. این مقاله با هدف ارائه تصویری روشن و مقایسه‌ای از جنبه‌های کلیدی زندگی و مهاجرت به کانادا و بلژیک تدوین شده است. در ادامه، به بررسی موشکافانه عواملی همچون شرایط اقتصادی و بازار کار، هزینه‌های زندگی، سیستم‌های آموزشی و درمانی، مسیرهای مهاجرتی و اخذ اقامت، و همچنین فرهنگ استقبال از مهاجران در هر دو کشور خواهیم پرداخت. هدف آن است که خوانندگان محترم بتوانند با در نظر گرفتن اولویت‌ها، اهداف و شرایط شخصی خود، دیدگاهی شفاف‌تر نسبت به این دو مقصد مهاجرتی پیدا کرده و در نهایت، تصمیمی متناسب با آرمان‌های خود اتخاذ نمایند. چرا که در نهایت، همانطور که منابع مختلف نیز تأکید دارند، بهترین انتخاب، انتخابی است که با شرایط و اولویت‌های شما همسو باشد. این مسیر، فراتر از انتخاب یک مقصد، درکی عمیق از فرایند تصمیم‌گیری برای مهاجرت و شناخت نیازهای فردی را طلب می‌کند.

کانادا و بلژیک در یک نگاه: آشنایی با ویژگی‌های کلیدی برای مهاجران

پیش از ورود به جزئیات مقایسه، آشنایی کلی با ویژگی‌های جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دو کشور کانادا و بلژیک برای ترسیم یک تصویر اولیه ضروری است.

کانادا

کانادا، کشوری پهناور در شمال قاره آمریکای شمالی، دومین کشور بزرگ جهان از نظر مساحت است. این کشور از شرق به اقیانوس اطلس، از غرب به اقیانوس آرام و از شمال به اقیانوس منجمد شمالی محدود می‌شود. تنوع اقلیمی در کانادا بسیار چشمگیر است؛ از سواحل معتدل و بارانی استان بریتیش کلمبیا در غرب گرفته تا زمستان‌های بسیار سرد و طولانی در اکثر مناطق دیگر، به ویژه در نواحی مرکزی و شمالی. جمعیت کانادا بیش از 38 میلیون نفر است که عمدتاً در نواحی جنوبی و نزدیک به مرز ایالات متحده متمرکز شده‌اند. شهرهای بزرگی چون تورنتو، مونترال، ونکوور و کلگری از مهم‌ترین مراکز جمعیتی و مهاجرپذیر این کشور محسوب می‌شوند.

کانادا دارای دو زبان رسمی، انگلیسی و فرانسه است. انگلیسی زبان غالب در اکثر استان‌ها و مناطق است، در حالی که فرانسه زبان اصلی استان کبک و همچنین در مناطقی از نیوبرانزویک و انتاریو رایج است. ساختار سیاسی کانادا یک دموکراسی پارلمانی فدرال و یک پادشاهی مشروطه است که پادشاه بریتانیا به صورت تشریفاتی رئیس کشور محسوب می‌شود. یکی از ویژگی‌های برجسته کانادا، سیاست رسمی چندفرهنگی (Multiculturalism) است که به معنای پذیرش و تشویق تنوع فرهنگی و قومی در جامعه است. این سیاست نه تنها یک ایده‌آل، بلکه یک واقعیت اجتماعی در شهرهای بزرگ کانادا، به ویژه تورنتو، است.

بلژیک

بلژیک، کشوری نسبتاً کوچک در اروپای غربی، از شمال با هلند، از شرق با آلمان و لوکزامبورگ، و از جنوب و غرب با فرانسه هم‌مرز است. این کشور یکی از اعضای مؤسس اتحادیه اروپا بوده و پایتخت آن، بروکسل، میزبان بسیاری از نهادهای مهم اروپایی است. عضویت در منطقه شنگن، امکان سفر آزادانه به سایر کشورهای عضو را برای ساکنان بلژیک فراهم می‌کند. مساحت بلژیک به مراتب کمتر از کاناداست و اقلیم آن معتدل دریایی است که با تابستان‌های ملایم و زمستان‌های خنک و مرطوب شناخته می‌شود. میزان بارندگی در بلژیک نسبتاً زیاد و تعداد روزهای آفتابی آن معمولاً کمتر از کاناداست. جمعیت بلژیک حدود 11.5 میلیون نفر است و تراکم جمعیت در آن بالاست.

بلژیک دارای سه زبان رسمی است: هلندی (فلاندری) که عمدتاً در منطقه شمالی فلاندرز صحبت می‌شود، فرانسوی که در منطقه جنوبی والونیا و همچنین در بروکسل (به همراه هلندی) رایج است، و آلمانی که در بخش کوچکی در شرق کشور گویشور دارد. این تقسیم‌بندی زبانی-منطقه‌ای، ساختار سیاسی فدرال بلژیک را نیز پیچیده کرده است. بلژیک یک پادشاهی مشروطه با یک سیستم پارلمانی فدرال است. جامعه بلژیک نیز چندفرهنگی است و جوامع مهاجر متنوعی را در خود جای داده است، هرچند تاریخچه و پویایی این چندفرهنگی با کانادا تفاوت‌هایی دارد.

تفاوت‌های اقلیمی و جغرافیایی این دو کشور صرفاً آمار و ارقام نیستند، بلکه تأثیر مستقیمی بر سبک زندگی روزمره، هزینه‌ها (مانند گرمایش و سرمایش) و حتی روحیات افراد دارند. سرمای شدید در بخش‌های وسیعی از کانادا می‌تواند برای برخی مهاجران، به ویژه آنهایی که از مناطق گرمسیر می‌آیند، یک چالش بزرگ باشد و آنها را به سمت انتخاب مناطق معتدل‌تر اما گران‌تر مانند بریتیش کلمبیا سوق دهد. از سوی دیگر، آب و هوای معتدل‌تر اما غالباً بارانی و کم‌آفتاب بلژیک نیز ممکن است برای همه خوشایند نباشد. نزدیکی بلژیک به سایر کشورهای اروپایی و سهولت سفر، یک مزیت جغرافیایی قابل توجه است.

پیچیدگی‌های زبانی نیز عامل مهم دیگری است. در حالی که تسلط به زبان انگلیسی برای زندگی و کار در اکثر نقاط کانادا (به استثنای کبک) کافی به نظر می‌رسد ، در بلژیک، بسته به منطقه‌ای که برای زندگی انتخاب می‌کنید، نیاز به یادگیری زبان فرانسوی، هلندی یا آلمانی یک ضرورت است. این چالش زبانی می‌تواند بر سرعت یافتن شغل، تحصیل فرزندان، دسترسی به خدمات و ادغام اجتماعی تأثیرگذار باشد. برای مهاجرانی که به زبان انگلیسی تسلط دارند، کانادا ممکن است در ابتدای راه از نظر زبانی هموارتر باشد. اما در بلژیک، سرمایه‌گذاری اولیه برای یادگیری زبان محلی، برای موفقیت بلندمدت و ادغام عمیق‌تر در جامعه، اهمیت حیاتی‌تری پیدا می‌کند.

جدول مقایسه کلی کانادا و بلژیک

بازار کار و چشم‌انداز شغلی: فرصت‌های طلایی در کدام کشور بیشتر است؟

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مهاجران، یافتن شغل مناسب و تأمین آینده حرفه‌ای در کشور مقصد است. در این بخش، به مقایسه بازار کار، سطح درآمد، مشاغل مورد نیاز و فرهنگ کاری در کانادا و بلژیک می‌پردازیم.

وضعیت کلی اقتصاد و بازار کار

کانادا با اقتصادی بزرگ، متنوع و مبتنی بر منابع طبیعی غنی، بخش خدمات گسترده و صنعت فناوری رو به رشد، شناخته می‌شود. بازار کار این کشور رقابتی است و فرصت‌های پیشرفت شغلی فراوانی را، به ویژه برای افراد متخصص و باانگیزه، فراهم می‌کند. سیستم بازار آزاد و حضور فعال در اقتصاد جهانی، پویایی خاصی به بازار کار کانادا بخشیده است، هرچند این پویایی گاه با شرایط کاری سنگین‌تر و فشار بیشتر همراه است.

بلژیک، به عنوان یک کشور توسعه‌یافته در قلب اروپا، اقتصادی قوی و باثبات دارد. بخش خدمات با سهمی حدود 75 درصدی از تولید ناخالص داخلی، موتور محرکه اقتصاد این کشور است. صنعت پیشرفته و تجارت بین‌المللی، به دلیل موقعیت استراتژیک بلژیک، از دیگر ارکان مهم اقتصادی آن به شمار می‌روند. در مقایسه با کانادا، شرایط کاری در بلژیک اغلب کم‌استرس‌تر توصیف شده و تأکید بیشتری بر تعادل بین کار و زندگی وجود دارد.

درآمد و حقوق

به طور کلی، میانگین درآمد در کانادا بالاتر از بسیاری از کشورهای اروپایی، از جمله بلژیک، گزارش شده است. حقوق‌های بالاتر در کانادا اغلب با ساعات کاری طولانی‌تر و تعداد روزهای مرخصی کمتر همراه است. برای مثال، یک نیروی کار ماهر در کانادا ممکن است درآمد ناخالص سالانه‌ای بین 60,000 تا بیش از 100,000 دلار کانادا یا حتی بیشتر در برخی مشاغل تخصصی داشته باشد.

در بلژیک، سیستم مالیاتی تصاعدی و نرخ‌های مالیات نسبتاً بالا، منجر به ساختار حقوقی مسطح‌تری در مقایسه با کانادا شده است. میانگین حقوق ناخالص ماهانه در بلژیک حدود 4,000 تا 4,800 یورو گزارش شده است ، که پس از کسر مالیات و سهم تأمین اجتماعی، درآمد خالص کمتری را نتیجه می‌دهد. با این حال، باید توجه داشت که هزینه‌های زندگی نیز ممکن است در برخی جنبه‌ها متفاوت باشد. مقایسه دقیق قدرت خرید واقعی، نیازمند در نظر گرفتن همزمان درآمد خالص و هزینه‌های زندگی است.

مشاغل مورد نیاز

در کانادا، تقاضا برای متخصصان ماهر در طیف وسیعی از حوزه‌ها وجود دارد. بخش فناوری اطلاعات، شامل توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، تحلیلگران داده و متخصصان امنیت سایبری، همواره با کمبود نیرو مواجه است. مهندسان در رشته‌های مختلف مانند عمران، مکانیک، برق و نرم‌افزار نیز از فرصت‌های شغلی خوبی برخوردارند. بخش بهداشت و درمان، به ویژه پرستاران، پزشکان و سایر کادر درمانی، از دیگر حوزه‌های پرتقاضا است. علاوه بر این، مشاغل فنی ماهر مانند برق‌کار، لوله‌کش، جوشکار و نجار نیز در لیست مشاغل مورد نیاز کانادا قرار دارند. حوزه‌های مالی، حسابداری و مدیریت پروژه نیز از بازار کار فعالی برخوردارند. لازم به ذکر است که لیست مشاغل مورد نیاز می‌تواند بر اساس هر استان متفاوت باشد و برنامه‌های نامزدی استانی اغلب بر اساس نیازهای خاص بازار کار همان استان طراحی می‌شوند.

بلژیک نیز با کمبود نیروی کار متخصص در بخش‌های خاصی روبروست. با توجه به اهمیت بخش خدمات، مشاغل مرتبط با فناوری اطلاعات مانند متخصصان امنیت سایبری، دانشمندان داده و توسعه‌دهندگان نرم‌افزار بسیار مورد تقاضا هستند. مهندسان، به ویژه مهندسان معمار و عمران، و همچنین متخصصان در حوزه‌های فنی مانند برق‌کاری و لوله‌کشی نیز از بازار کار خوبی برخوردارند. بخش بهداشت و درمان، به خصوص پرستاران و ماماها، با کمبود نیرو مواجه است. جالب توجه است که در بلژیک، حتی برای مشاغل فنی، داشتن مدرک تحصیلی یا گواهینامه معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، تقاضا برای معلمان زبان انگلیسی نیز در این کشور وجود دارد.

فرهنگ کار و تعادل کار و زندگی

یکی از تفاوت‌های بارز بین کانادا و بلژیک، فرهنگ کاری و میزان تعادل بین کار و زندگی است. در کانادا، به ویژه در بخش‌های رقابتی، فرهنگ کار می‌تواند فشرده و گاهی خشن باشد. ساعات کاری معمولاً طولانی‌تر و تعداد روزهای مرخصی استحقاقی و استعلاجی به طور قابل توجهی کمتر از اروپاست. امنیت شغلی نیز ممکن است در مقایسه با اروپا پایین‌تر باشد. با این حال، این محیط رقابتی، فرصت‌های بیشتری را برای پیشرفت سریع شغلی و دستیابی به موفقیت‌های مالی و اجتماعی فراهم می‌کند.

در مقابل، بلژیک و به طور کلی کشورهای اروپایی، به تعادل بهتر بین کار و زندگی شهرت دارند. شرایط کاری در بلژیک اغلب سبک‌تر و کم‌استرس‌تر است. کارمندان از تعداد روزهای مرخصی بیشتری برخوردارند و امنیت شغلی بالاتری را تجربه می‌کنند. این سبک زندگی، فراز و نشیب کمتری دارد و به افراد اجازه می‌دهد زمان بیشتری را به خانواده، تفریحات و فعالیت‌های شخصی اختصاص دهند.

این تفاوت‌ها یک مبادله اساسی را پیش روی مهاجران قرار می‌دهد: آیا به دنبال "پیشرفت سریع" با فشار کاری بیشتر هستند یا "کیفیت زندگی متعادل" با درآمد بالقوه کمتر اما آرامش بیشتر؟ کانادا با پتانسیل درآمدی بالاتر و بازار کار رقابتی خود، گزینه اول را نمایندگی می‌کند، در حالی که بلژیک با شرایط کاری مطلوب‌تر و تأکید بر تعادل، نماینده گزینه دوم است. این یک انتخاب ارزشی است که عمیقاً بر رضایت کلی از زندگی مهاجر تأثیر می‌گذارد. افرادی که به دنبال "ماشین پول‌سازی" و صعود سریع از نردبان ترقی هستند، ممکن است کانادا را ترجیح دهند، در حالی که کسانی که "زندگی آرام و بی‌دغدغه" را در اولویت قرار می‌دهند، احتمالاً بلژیک را مناسب‌تر خواهند یافت.

چالش‌های کاری برای مهاجران

در هر دو کشور، مهاجران با چالش‌هایی برای ورود به بازار کار مواجه هستند. انطباق با فرهنگ کاری محلی، اعتبارسنجی مدارک تحصیلی و حرفه‌ای، و ایجاد شبکه ارتباطات شغلی (Networking) از جمله این چالش‌هاست. در کانادا، با وجود فرصت‌های فراوان، رقابت در بازار کار شدید است. در بلژیک، زبان می‌تواند یک مانع اولیه بزرگتر باشد، هرچند در شرکت‌های بین‌المللی و به ویژه در بروکسل، زبان انگلیسی اغلب به عنوان زبان کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موفقیت شغلی مهاجران به شدت به همخوانی مهارت‌هایشان با نیازهای بازار کار کشور مقصد و توانایی آنها برای انطباق با استانداردهای محلی بستگی دارد. لیست‌های مشاغل مورد نیاز در هر دو کشور نشان‌دهنده این است که کدام مهارت‌ها از ارزش بالایی برخوردارند. تأکید بر مدارک رسمی در بلژیک، حتی برای مشاغل فنی ، اهمیت فرآیند اعتبارسنجی و معادل‌سازی مدارک را برجسته می‌کند. بنابراین، تحقیق دقیق در مورد مشاغل مورد نیاز و الزامات حرفه‌ای پیش از مهاجرت، گامی حیاتی برای برنامه‌ریزی یک انتقال شغلی موفق است.

چکیده‌ای از مشاغل مورد تقاضا در کانادا و بلژیک به همراه حدود درآمد سالانه (ناخالص)

توجه: ارقام درآمد تقریبی هستند و بر اساس تجربه، موقعیت مکانی، اندازه شرکت و سایر عوامل می‌توانند متغیر باشند. معادل‌سازی به دلار آمریکا برای مقایسه حدودی است و بر اساس نرخ‌های تبدیل متغیر ارز انجام شده است.

هزینه‌های زندگی روزمره: مدیریت مالی در کانادا و بلژیک

پس از بررسی بازار کار، نوبت به یکی از مهم‌ترین جنبه‌های زندگی در هر کشوری می‌رسد: هزینه‌های زندگی. توانایی مدیریت مالی و تأمین نیازهای اساسی، نقش کلیدی در کیفیت زندگی مهاجران دارد.

مقایسه کلی هزینه‌ها

هزینه زندگی در کانادا، به ویژه در شهرهای بزرگی مانند تورنتو و ونکوور، می‌تواند بسیار بالا باشد. این شهرها همواره در لیست گران‌ترین شهرهای جهان قرار دارند. در مقابل، هزینه زندگی در برخی کشورهای اروپایی، از جمله بلژیک، ممکن است با اختلاف اندکی کمتر از کانادا باشد ، اما باید توجه داشت که سطح درآمدها نیز می‌تواند متفاوت باشد. بر اساس برخی مقایسه‌ها، هزینه زندگی در تورنتو به طور قابل توجهی از تهران گران‌تر است و ونکوور نیز وضعیت مشابهی دارد. از سوی دیگر، هزینه زندگی در بروکسل، پایتخت بلژیک، حدود 31% ارزان‌تر از لندن و 21% ارزان‌تر از پاریس برآورد شده است ، که نشان‌دهنده موقعیت نسبتاً مطلوب آن در میان پایتخت‌های گران اروپای غربی است.

مسکن (بزرگترین هزینه)

در هر دو کشور، و به ویژه در شهرهای بزرگ، هزینه مسکن بخش عمده‌ای از بودجه ماهانه خانوار را به خود اختصاص می‌دهد. در کانادا، اجاره‌بهای آپارتمان در شهرهای پرطرفدار مانند تورنتو و ونکوور سرسام‌آور است. به عنوان مثال، اجاره یک آپارتمان یک خوابه در مرکز شهر تورنتو می‌تواند حدود 2500 دلار کانادا یا بیشتر باشد ، و در ونکوور نیز ارقام مشابه یا حتی بالاتری گزارش شده است. جزئیات هزینه‌های مسکن در شهرهای مختلف کانادا در منابع متعدد به تفصیل آمده است.

در بلژیک نیز هزینه مسکن، به ویژه در بروکسل و آنتورپ، قابل توجه است. اجاره یک آپارتمان یک خوابه در مرکز شهر بروکسل معمولاً بین 800 تا 950 یورو هزینه دارد و در آنتورپ نیز در همین حدود است. به طور کلی، اجاره‌بها در بلژیک گران تلقی می‌شود ، اما ممکن است در مقایسه با کلان‌شهرهای کانادا، گزینه‌های کمی مقرون‌به‌صرفه‌تر، به ویژه در حومه شهرها یا شهرهای کوچکتر، یافت شود. این هزینه بالا در هر دو کشور نشان می‌دهد که مهاجران باید بخش قابل توجهی از درآمد خود را به مسکن اختصاص دهند، که این امر می‌تواند بر پس‌انداز، سبک زندگی و انتخاب محل سکونت (مرکز شهر در مقابل حومه) تأثیر بگذارد. فشار بر بازار مسکن در کانادا می‌تواند این هزینه‌ها را تشدید کند.

خوراک و مواد غذایی

هزینه خوراک نیز بخش مهمی از هزینه‌های زندگی است. در کانادا، هزینه ماهانه مواد غذایی برای یک نفر در شهری مانند تورنتو حدود 800 دلار کانادا و در ونکوور حدود 812 دلار کانادا برآورد می‌شود. قیمت برخی اقلام اساسی مانند شیر، نان، برنج، تخم‌مرغ و گوشت در منابع مختلف برای شهرهای کانادا ذکر شده است.

در بلژیک، هزینه ماهانه خواروبار برای یک نفر حدود 300 یورو تخمین زده می‌شود. قیمت برخی اقلام اساسی در شهرهایی مانند آنتورپ نیز در دسترس است. به طور کلی، با خرید از سوپرمارکت‌ها و پخت و پز در خانه، می‌توان هزینه‌های خوراک را در هر دو کشور مدیریت کرد.

حمل و نقل

سیستم حمل و نقل عمومی در هر دو کشور توسعه‌یافته است. در کانادا، هزینه یک کارت حمل و نقل عمومی ماهانه در تورنتو حدود 156 دلار کانادا است و شهرهای دیگر مانند ونکوور و کلگری نیز هزینه‌های مشابهی دارند.

در بلژیک، هزینه حمل و نقل عمومی ماهانه حدود 49 تا 50 یورو برآورد می‌شود. شبکه قطار در بلژیک بسیار کارآمد، گسترده و نسبتاً ارزان است و امکان جابجایی آسان بین شهرها و حتی کشورهای همسایه را فراهم می‌کند.

قبوض (آب، برق، گاز، اینترنت)

هزینه‌های مربوط به قبوض مصرفی نیز باید در بودجه‌بندی ماهانه لحاظ شود. در کانادا، مجموع هزینه برق، تلفن و اینترنت در شهری مانند ونکوور می‌تواند به حدود 290 دلار کانادا در ماه برسد.

در بلژیک، هزینه قبوض پایه (آب، برق، گرمایش) برای یک آپارتمان 85 متری حدود 175 یورو و هزینه اینترنت پرسرعت حدود 48 یورو در ماه تخمین زده می‌شود. در آنتورپ، این ارقام به ترتیب حدود 194 یورو و 44 یورو هستند.

مراقبت از کودک (مهدکودک)

برای خانواده‌های دارای فرزند کوچک، هزینه مهدکودک می‌تواند یک بار مالی قابل توجه باشد. در کانادا، هزینه‌های مراقبت از کودک بسیار بالاست. به عنوان مثال، در ونکوور، هزینه ماهانه مهدکودک برای یک کودک می‌تواند حدود 935 دلار کانادا باشد و در کلگری این رقم حتی بیشتر است.

در مورد بلژیک، اطلاعات دقیقی در خصوص هزینه‌های مهدکودک در منابع ارائه شده برای مقایسه مستقیم وجود ندارد، اما به طور کلی، در بسیاری از کشورهای اروپایی، خدمات مراقبت از کودک ممکن است شامل یارانه‌های دولتی باشد که هزینه‌ها را برای والدین کاهش می‌دهد.

مالیات و تأثیر آن بر درآمد خالص

در نهایت، باید به تأثیر مالیات بر درآمد خالص و قدرت خرید واقعی توجه کرد. هر دو کشور دارای سیستم‌های مالیات بر درآمد تصاعدی هستند. در کانادا، مالیات‌ها در سطح فدرال و استانی اخذ می‌شوند. در بلژیک نیز نرخ مالیات بر درآمد شخصی از 25% تا 50% متغیر است و به طور کلی، مالیات‌ها در این کشور بالا هستند.

صرفاً مقایسه درآمد ناخالص یا هزینه‌های زندگی به تنهایی کافی نیست. آنچه اهمیت دارد، میزان پولی است که پس از کسر مالیات و هزینه‌های ضروری برای فرد باقی می‌ماند. کانادا ممکن است درآمدهای ناخالص بالاتری ارائه دهد ، اما هزینه‌های زندگی در شهرهای بزرگش نیز بالاست و مالیات نیز قابل توجه است. بلژیک ممکن است درآمدهای ناخالص کمتری داشته باشد و مالیات‌های بالایی نیز دارد ، اما هزینه برخی اقلام ممکن است کمتر باشد. بنابراین، مهاجران باید یک تحلیل هزینه-فایده دقیق انجام دهند که شامل درآمد بالقوه، نرخ مالیات، و هزینه سبد مصرفی خاص خودشان باشد. ممکن است در نهایت، قدرت خرید واقعی در دو کشور تفاوت چشمگیری نداشته باشد، یا اینکه این تفاوت به نفع کشوری باشد که در نگاه اول به نظر نمی‌رسد.

نمونه‌ای از هزینه‌های زندگی ماهانه برای یک نفر در شهرهای اصلی (به دلار کانادا و یورو)

توجه: ارقام فوق بسیار تقریبی هستند و بر اساس سبک زندگی، محل دقیق سکونت و انتخاب‌های فردی می‌توانند به شدت متغیر باشند. این جدول صرفاً برای ارائه یک دید کلی است.

سیستم آموزشی: سرمایه‌گذاری برای آینده تحصیلی خود و فرزندانتان

کیفیت سیستم آموزشی یکی از عوامل کلیدی در تصمیم‌گیری برای مهاجرت، به ویژه برای خانواده‌های دارای فرزند یا افرادی است که قصد ادامه تحصیل دارند.

آموزش مدارس (K-12)

در کانادا، آموزش عمومی از دوره کودکستان (Kindergarten) تا پایان دبیرستان (معمولاً تا کلاس 12) برای شهروندان و دارندگان اقامت دائم رایگان است. فرزندان افرادی که با ویزای کار یا تحصیل در کانادا اقامت دارند نیز در بسیاری از موارد می‌توانند از این آموزش رایگان بهره‌مند شوند، هرچند این موضوع به قوانین هیئت مدیره مدارس محلی بستگی دارد. مدارس دولتی تحت نظارت دولت‌های استانی اداره می‌شوند و کیفیت آموزش در سراسر کشور عموماً بالاست. البته، امکان تحصیل در مدارس خصوصی نیز وجود دارد که با هزینه‌های قابل توجهی (سالانه بین 15,000 تا 30,000 دلار کانادا یا بیشتر) همراه است. برای ثبت نام فرزندان در مدارس، ارائه مدارکی مانند گواهی تولد، مدارک اثبات سرپرستی، اثبات آدرس محل سکونت و سوابق واکسیناسیون ضروری است. یکی از نکات مثبت سیستم آموزشی کانادا، ارائه کلاس‌های زبان انگلیسی یا فرانسه به صورت رایگان برای دانش‌آموزان تازه‌وارد است تا به آنها در فرآیند یادگیری و ادغام کمک شود.

بلژیک نیز از سیستم آموزشی با کیفیتی برخوردار است. آموزش در این کشور از سن 5 یا 6 سالگی تا 18 سالگی اجباری است. مدارس دولتی رایگان هستند و علاوه بر آن، مدارس مذهبی (عمدتاً کاتولیک) که از یارانه‌های دولتی بهره‌مند می‌شوند نیز گزینه دیگری برای تحصیل فراهم می‌کنند. مدارس خصوصی و بین‌المللی نیز در بلژیک، به ویژه در میان خانواده‌های مهاجر و دیپلمات‌ها، محبوبیت دارند. با توجه به ساختار فدرال و جوامع زبانی مختلف، هر یک از سه جامعه هلندی‌زبان، فرانسوی‌زبان و آلمانی‌زبان، مقررات و برنامه‌های آموزشی خاص خود را دارند. کیفیت آموزش در بلژیک در سطح بالایی قرار دارد و این کشور در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی عملکرد خوبی از خود نشان داده است. آموزش پیش‌دبستانی از سن 2.5 سالگی در دسترس، رایگان و بسیار رایج است، به طوری که بیش از 90% کودکان بلژیکی در این دوره‌ها شرکت می‌کنند. در اواخر دوره ابتدایی، یادگیری یکی دیگر از زبان‌های رسمی کشور (مثلاً هلندی یا آلمانی برای دانش‌آموزان فرانسوی‌زبان و بالعکس) معمولاً اجباری می‌شود که این امر به تقویت چندزبانگی در کشور کمک می‌کند.

ارائه آموزش رایگان و با کیفیت در مدارس، چه در کانادا و چه در بلژیک، یک مزیت بسیار بزرگ برای خانواده‌های مهاجر محسوب می‌شود. این امر بار مالی قابل توجهی را از دوش آنها برمی‌دارد و دسترسی برابر به آموزش را برای فرزندانشان تضمین می‌کند. این ویژگی می‌تواند عامل مهمی در انتخاب این کشورها توسط خانواده‌هایی باشد که آینده تحصیلی فرزندانشان برایشان در اولویت قرار دارد.

آموزش عالی (دانشگاه‌ها و کالج‌ها)

در زمینه آموزش عالی، تفاوت‌های قابل توجهی بین دو کشور وجود دارد. دانشگاه‌های کانادا از اعتبار آکادمیک بالایی در سطح جهان برخوردارند. این کشور مسیرهای نسبتاً روشنی را برای فارغ‌التحصیلان بین‌المللی جهت کسب سابقه کار و در نهایت اقامت دائم ارائه می‌دهد. با این حال، هزینه تحصیل در کانادا، به ویژه برای دانشجویان بین‌المللی، نسبتاً بالاست و شهریه سالانه دانشگاه‌ها می‌تواند بین 13,000 تا 50,000 دلار کانادا یا حتی بیشتر متغیر باشد. البته، برای افرادی که اقامت دائم کانادا را دارند، شهریه‌ها به مراتب کمتر از دانشجویان بین‌المللی است، اما همچنان در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی بالاتر است. انواع بورسیه‌های دولتی و دانشگاهی نیز برای کمک به دانشجویان واجد شرایط در دسترس است.

در مقابل، هزینه تحصیل در بلژیک و به طور کلی در بسیاری از کشورهای اروپایی، بسیار کمتر از کاناداست. شهریه سالانه برای دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه‌های بلژیک می‌تواند از حدود 835 یورو برای مقطع دکترا تا حدود 4,175 یورو یا بیشتر برای سایر مقاطع متغیر باشد. در برخی کشورهای اروپایی، تحصیل به زبان رسمی آن کشور ممکن است رایگان یا بسیار کم‌هزینه باشد، اما تحصیل به زبان انگلیسی معمولاً با شهریه همراه است. بلژیک نیز بورسیه‌هایی را برای دانشجویان بین‌المللی، از جمله برای تأمین هزینه‌های زندگی، ارائه می‌دهد.

این تفاوت در هزینه‌ها، یک دوراهی مهم را برای متقاضیان آموزش عالی ایجاد می‌کند. دانشجویانی که به دنبال برندهای دانشگاهی شناخته‌شده جهانی هستند، توانایی مالی بیشتری دارند و شاید هدف اصلی‌شان اخذ اقامت پس از تحصیل در آمریکای شمالی باشد، ممکن است کانادا را ترجیح دهند. از سوی دیگر، کسانی که به دنبال تحصیل با کیفیت و هزینه بسیار کمتر هستند، علاقه‌مند به تجربه زندگی و کار در اروپا هستند و شاید مشکلی با تحصیل به زبان محلی (در صورت امکان و برای کاهش بیشتر هزینه‌ها) نداشته باشند، بلژیک را گزینه بسیار جذابی خواهند یافت.

دسترسی و کیفیت برای مهاجران

هر دو کشور سیستم‌های آموزشی با کیفیتی را ارائه می‌دهند که برای مهاجران قابل دسترس است. کانادا تأکید زیادی بر ادغام زبانی دانش‌آموزان مهاجر از طریق برنامه‌های حمایتی دارد. بلژیک نیز با سیستم چندزبانه خود، چالش‌ها و فرصت‌های خاصی را برای آموزش ایجاد می‌کند. انتخاب مدرسه در بلژیک اغلب به منطقه زبانی محل سکونت و ترجیحات والدین بستگی دارد.

خدمات درمانی و بهداشتی: دسترسی و کیفیت مراقبت‌های پزشکی

دسترسی به خدمات درمانی با کیفیت یکی از نگرانی‌های اساسی مهاجران است. خوشبختانه، هر دو کشور کانادا و بلژیک دارای سیستم‌های بهداشت و درمان پیشرفته و با پوشش نسبتاً جامعی هستند.

سیستم بهداشت و درمان کانادا

کانادا دارای یک سیستم بهداشت و درمان همگانی (Universal Healthcare) است که بودجه آن عمدتاً از طریق مالیات‌های عمومی تأمین می‌شود. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده است که تمامی شهروندان و دارندگان اقامت دائم بتوانند به خدمات پزشکی ضروری دسترسی داشته باشند. هر استان و منطقه در کانادا، طرح بهداشتی مستقل خود را مدیریت می‌کند که ممکن است از نظر جزئیات پوشش خدمات، تفاوت‌های اندکی با یکدیگر داشته باشند.

پس از ورود به کانادا و ثبت‌نام در سیستم بهداشتی استان محل اقامت، مهاجران کارت بهداشت استانی دریافت می‌کنند که برای دسترسی به خدمات پزشکی باید آن را ارائه دهند. خدمات پایه پزشکی، مانند ویزیت پزشک خانواده و متخصص، جراحی‌های ضروری در بیمارستان و برنامه‌های ایمن‌سازی، معمولاً تحت پوشش این طرح‌ها قرار دارند. با این حال، خدماتی مانند اکثر داروهای تجویزی، خدمات دندانپزشکی، فیزیوتراپی، هزینه آمبولانس و عینک طبی معمولاً تحت پوشش طرح‌های استانی نیستند و افراد برای بهره‌مندی از این خدمات باید هزینه آن را از جیب خود پرداخت کنند یا از بیمه‌های خصوصی تکمیلی استفاده نمایند.

یکی از نکات مهم برای تازه‌واردان به کانادا، وجود یک دوره انتظار (معمولاً تا سه ماه) در برخی استان‌ها برای برخورداری از پوشش بیمه درمانی دولتی است. در طول این دوره، داشتن بیمه درمانی خصوصی برای پوشش هزینه‌های پزشکی احتمالی، اکیداً توصیه می‌شود. در سیستم کانادا، داشتن یک پزشک خانواده به عنوان اولین نقطه تماس برای نیازهای پزشکی بسیار رایج و مهم است. همچنین، امکان دسترسی به مشاوره پزشکی رایگان از طریق تلفن (با شماره‌گیری 811) در سراسر کشور فراهم است.

سیستم بهداشت و درمان بلژیک

بلژیک نیز دارای یک سیستم بیمه درمانی اجتماعی اجباری است که پوشش همگانی را برای تمامی ساکنان قانونی کشور فراهم می‌کند. این سیستم عمدتاً از طریق حق بیمه‌های پرداختی توسط کارفرمایان و کارمندان و همچنین از محل مالیات‌ها تأمین مالی می‌شود. برای بهره‌مندی از خدمات درمانی، تمامی ساکنان باید در یکی از صندوق‌های بیمه متقابل (که در فرانسه به آنها mutualités و در هلندی mutualiteiten گفته می‌شود) ثبت‌نام کنند. این صندوق‌ها به عنوان واسطه بین بیمار و ارائه‌دهندگان خدمات درمانی عمل می‌کنند.

پس از ثبت‌نام در شهرداری و دریافت کارت اقامت، و سپس ثبت‌نام در یک صندوق بیمه، افراد کارت شناسایی الکترونیکی (eID) یا کارت SIS (کارت تأمین اجتماعی) دریافت می‌کنند که برای دسترسی به خدمات و بازپرداخت هزینه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیستم درمانی بلژیک پوشش گسترده‌ای از خدمات پزشکی، شامل ویزیت پزشک عمومی و متخصص، و همچنین خدمات دندانپزشکی پایه را ارائه می‌دهد.

روال معمول در بلژیک به این صورت است که بیماران ابتدا هزینه خدمات پزشکی را پرداخت می‌کنند و سپس با ارائه مدارک لازم به صندوق بیمه خود، بخش قابل توجهی از این هزینه‌ها را (معمولاً بین 50% تا 75% یا بیشتر برای برخی خدمات) بازپس می‌گیرند. برای اقامت در بیمارستان، بیماران معمولاً فقط یک نرخ روزانه ثابت پرداخت می‌کنند و مابقی هزینه‌ها مستقیماً توسط بیمارستان از صندوق بیمه دریافت می‌شود. شهروندان اتحادیه اروپا که به طور موقت در بلژیک هستند می‌توانند از کارت بیمه سلامت اروپایی (EHIC) خود استفاده کنند، اما پس از کسب اقامت قانونی در بلژیک، ملزم به ثبت‌نام در سیستم بیمه این کشور هستند. امکان تهیه بیمه‌های تکمیلی خصوصی نیز برای پوشش خدماتی که تحت پوشش بیمه پایه نیستند (مانند اتاق خصوصی در بیمارستان، خدمات دندانپزشکی پیشرفته‌تر و غیره) وجود دارد.

مقایسه و نکات کلیدی برای مهاجران

هر دو کشور کانادا و بلژیک از سیستم‌های بهداشت و درمان با کیفیت بالا و پوشش همگانی مناسبی برخوردارند. تفاوت‌های اصلی بیشتر در نحوه تأمین مالی، مدیریت سیستم (استانی در کانادا در مقابل صندوق‌های متقابل در بلژیک) و جزئیات پوشش خدمات غیر پایه است.

در حالی که هر دو کشور پوشش همگانی برای خدمات پزشکی ضروری ارائه می‌دهند، بسیاری از خدمات مهم مانند اکثر خدمات دندانپزشکی، بینایی‌سنجی، و برخی داروهای تجویزی خاص، ممکن است خارج از پوشش پایه قرار داشته باشند. در کانادا، به صراحت ذکر شده که این موارد تحت پوشش استانی نیستند. در بلژیک، اگرچه دندانپزشکی پایه پوشش داده می‌شود ، اما برای خدمات پیشرفته‌تر یا پوشش‌های خاص، بیمه تکمیلی توصیه می‌شود. بنابراین، مهاجران باید در بودجه خود هزینه بیمه تکمیلی را در نظر بگیرند تا از پوشش جامع‌تری برخوردار شوند و با هزینه‌های پزشکی غیرمنتظره و سنگین مواجه نشوند.

نحوه پرداخت هزینه‌ها و دریافت خدمات نیز می‌تواند بر تجربه بیمار و مدیریت مالی کوتاه‌مدت او تأثیر بگذارد. در کانادا، با داشتن کارت بهداشت فعال، خدمات تحت پوشش معمولاً بدون پرداخت مستقیم در محل ارائه می‌شوند. اما در بلژیک، مدل رایج، پرداخت هزینه توسط بیمار و سپس درخواست بازپرداخت از صندوق بیمه است. این مدل ممکن است برای مهاجران تازه‌واردی که هنوز با سیستم آشنا نیستند یا نقدینگی محدودی دارند، در ابتدا کمی چالش‌برانگیز باشد، هرچند که بخش عمده‌ای از هزینه‌ها بازپرداخت می‌شود. از سوی دیگر، دوره انتظار برای فعال شدن پوشش بیمه درمانی در برخی استان‌های کانادا نیز می‌تواند یک چالش نقدینگی برای پوشش هزینه‌های پزشکی در ماه‌های اولیه ورود ایجاد کند. بنابراین، هر دو سیستم چالش‌های خاص خود را از نظر مدیریت مالی هزینه‌های درمانی برای تازه‌واردان دارند که باید برای آن برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد.

مسیرهای مهاجرت و اخذ اقامت: کدام راه هموارتر است؟

انتخاب مسیر مهاجرتی مناسب و آگاهی از فرآیند اخذ اقامت دائم و شهروندی، از مهم‌ترین مراحل برنامه‌ریزی برای مهاجرت است. کانادا و بلژیک از این نظر تفاوت‌های قابل توجهی با یکدیگر دارند.

مسیرهای مهاجرتی کانادا

کانادا به دلیل تنوع بسیار زیاد مسیرهای مهاجرتی خود شهرت دارد و گفته می‌شود نزدیک به 100 برنامه مختلف برای جذب مهاجران ارائه می‌دهد. این تنوع، فرصت‌های بیشتری را برای افراد با شرایط و تخصص‌های گوناگون فراهم می‌کند.

• سیستم اکسپرس اینتری (Express Entry): این سیستم آنلاین، اصلی‌ترین روش مدیریت درخواست‌های مهاجرت اقتصادی در سطح فدرال است. اکسپرس اینتری شامل سه برنامه اصلی است:
  • برنامه نیروی کار ماهر فدرال (FSWP): برای افرادی با تحصیلات، سابقه کار تخصصی، و مهارت زبان انگلیسی یا فرانسه مناسب. متقاضیان باید حداقل 67 امتیاز از 100 امتیاز سیستم امتیازبندی اولیه را کسب کنند و تمکن مالی لازم را نیز اثبات نمایند.
  • برنامه نیروی متخصص فنی فدرال (FSTP): برای افرادی با سابقه کار در مشاغل فنی مورد تأیید، که معمولاً نیاز به پیشنهاد شغلی از یک کارفرمای کانادایی یا گواهی صلاحیت از یک نهاد استانی دارند.
  • برنامه تجربه کار کانادایی (CEC): برای افرادی که حداقل یک سال سابقه کار تمام‌وقت و ماهر در کانادا با مجوز کار معتبر دارند.
• برنامه‌های نامزدی استانی (PNP): تقریباً تمامی استان‌ها و مناطق کانادا برنامه‌های مهاجرتی خاص خود را دارند تا نیروهای کار ماهر، فارغ‌التحصیلان بین‌المللی و کارآفرینانی را که با نیازهای اقتصادی آن استان همخوانی دارند، جذب کنند. دریافت نامزدی از یک استان، امتیاز قابل توجهی (600 امتیاز) به پروفایل اکسپرس اینتری متقاضی اضافه می‌کند و شانس دریافت دعوتنامه برای اقامت دائم را به شدت افزایش می‌دهد.
• پیشنهاد شغلی (Job Offer): داشتن یک پیشنهاد شغلی معتبر از یک کارفرمای کانادایی می‌تواند امتیاز مهمی در سیستم اکسپرس اینتری به همراه داشته باشد و یا مسیرهای مهاجرتی خاصی مانند برنامه مهاجرتی آتلانتیک (AIP) یا برنامه مهاجرتی مناطق روستایی و شمالی (RNIP) را برای متقاضی باز کند.
• مهاجرت تحصیلی: تحصیل در کانادا و سپس اقدام برای اقامت دائم از طریق کسب سابقه کار کانادایی (برنامه CEC) یا برنامه‌های استانی مخصوص فارغ‌التحصیلان، یکی از مسیرهای محبوب مهاجرت به این کشور است. به طور کلی، فرآیند رسیدن به اقامت دائم و سپس شهروندی در کانادا، در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی، آسان‌تر و سریع‌تر تلقی می‌شود. مدت زمان لازم برای اخذ اقامت دائم از طریق برنامه‌های رایج معمولاً بین 3 تا 5 سال است ، اما در سیستم اکسپرس اینتری، پس از دریافت دعوتنامه، پردازش درخواست اقامت دائم معمولاً حدود 6 تا 9 ماه به طول می‌انجامد.

مسیرهای مهاجرتی بلژیک

در مقایسه با کانادا، روش‌های مهاجرتی به بلژیک محدودتر هستند. مسیرهای اصلی برای شهروندان کشورهای خارج از اتحادیه اروپا عبارتند از:

• مجوز واحد (Single Permit): این مجوز به افراد اجازه می‌دهد تا برای کار و اقامت وارد بلژیک شوند. به طور معمول، کارفرما باید ابتدا ثابت کند که نتوانسته نیروی کار واجد شرایطی را از بازار کار بلژیک یا اتحادیه اروپا پیدا کند (آزمون بازار کار). با این حال، برای نیروی کار بسیار ماهر (Highly-qualified worker)، شرایط متفاوتی اعمال می‌شود، از جمله داشتن قرارداد کاری حداقل یک ساله و دریافت حقوقی بالاتر از میانگین تعیین‌شده. مدت اعتبار این مجوز معمولاً بین یک تا سه سال است و قابلیت تمدید دارد.
• کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card): این کارت برای جذب نیروی کار بسیار ماهر با تحصیلات عالی (حداقل لیسانس سه ساله)، قرارداد کاری معتبر (حداقل 6 ماه تا یک سال) و حقوق سالانه ناخالص بالاتر از آستانه مشخص (به عنوان مثال، در سال 2023، 55,181 یورو برای منطقه فلاندرز و 60,998 یورو برای سایر مناطق بلژیک) طراحی شده است. کارت آبی امکان جابجایی و کار در سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا را پس از مدتی فراهم می‌کند.
• مهاجرت از طریق سرمایه‌گذاری و ثبت شرکت: از طریق این روش نمی‌توان به طور مستقیم اقامت دائم بلژیک را کسب کرد، اما به صورت غیرمستقیم و پس از چند سال فعالیت موفق تجاری و پرداخت مالیات، امکان درخواست اقامت وجود دارد. این مسیر با هزینه‌های قابل توجهی همراه است و نیاز به سرمایه اولیه برای راه‌اندازی کسب و کار (حدود 12,400 یورو برای یک نفر) دارد.
• مهاجرت تحصیلی: هزینه تحصیل در بلژیک، همانطور که پیشتر اشاره شد، به مراتب کمتر از کاناداست. با این حال، تبدیل ویزای تحصیلی به اقامت دائم پس از فارغ‌التحصیلی در بلژیک، معمولاً دشوارتر از کاناداست و مسیر مشخص و سرراستی مانند کانادا ندارد.
• الحاق به خانواده: این مسیر برای همسر و فرزندان تحت تکفل شهروندان بلژیکی یا افرادی که اقامت قانونی در بلژیک دارند، در دسترس است.

اخذ اقامت دائم بلژیک (کارت B یا L) معمولاً پس از پنج سال زندگی و کار قانونی و مستمر در این کشور امکان‌پذیر می‌شود.

فلسفه و مکانیسم‌های اصلی جذب مهاجر در این دو کشور تفاوت‌های بنیادینی دارند. کانادا با سیستم اکسپرس اینتری و برنامه‌های متنوع استانی ، یک رویکرد فعال و مبتنی بر امتیاز برای جذب استعدادهای جهانی دارد که لزوماً به پیشنهاد شغلی اولیه وابسته نیست (به‌ویژه در برنامه نیروی کار ماهر فدرال). در مقابل، بلژیک به عنوان عضوی از اتحادیه اروپا، بیشتر بر اساس نیازهای مشخص بازار کار (از طریق مجوز واحد و آزمون بازار کار ) یا جذب نخبگان با استانداردهای بالا (از طریق کارت آبی اروپا ) عمل می‌کند و اغلب نیاز به یک کارفرما یا پیشنهاد شغلی معتبر دارد. این تفاوت در رویکرد، بر نوع متقاضیانی که هر کشور جذب می‌کند و همچنین بر میزان کنترل متقاضی بر فرآیند مهاجرت تأثیر می‌گذارد. برای متقاضیانی که دارای تحصیلات عالی، سابقه کار خوب و دانش زبان مناسب هستند اما پیشنهاد شغلی ندارند، کانادا ممکن است درهای بیشتری را باز کند.

اخذ شهروندی

• کانادا: برای اخذ شهروندی کانادا، فرد باید ابتدا مقیم دائم باشد و سپس شرایطی از جمله حداقل سه سال (1095 روز) اقامت فیزیکی در کانادا طی پنج سال اخیر، پرداخت مالیات‌های مربوطه، قبولی در آزمون شهروندی (که شامل سوالاتی در مورد تاریخ، جغرافیا، دولت و حقوق و مسئولیت‌های شهروندی است) و اثبات مهارت کافی در زبان انگلیسی یا فرانسه را احراز کند.
• بلژیک: شرایط اخذ شهروندی بلژیک معمولاً پس از پنج سال اقامت قانونی و مستمر در این کشور فراهم می‌شود. متقاضی باید دانش کافی از یکی از سه زبان رسمی کشور (هلندی، فرانسوی یا آلمانی) را اثبات کند و همچنین نشان دهد که از نظر اجتماعی و اقتصادی در جامعه بلژیک ادغام شده است. اثبات ادغام می‌تواند شام