ژاپن ماده ای قدیمی تر از خورشید را به زمین آورده است - مجله پریها

دانشمندان اولین تجزیه وتحلیل جامع نمونه های بازگردانده شده از سیارک ریوگو (Ryugu) را انجام داده اند و تاریخچه مفصلی را کشف کرده اند که با قدیمی ترین ماده ای که تا به امروز پیدا شده، شروع می شود.

منظومه شمسی اساسا به عنوان یک دیسک غول پیکر از غبار و گاز شروع شد که به تدریج کنار هم قرار گرفتند و خورشید و سپس سیاره ها و قمرها را تشکیل دادند. خرده های این توده گاز و غبار، به عنوان سیارک ها و دنباله دارها در فضا جای گرفتند و به این ترتیب، این اجرام کپسول های زمانی هستند که مواد بکر ناشی از شکل گیری منظومه شمسی را در خود جای داده اند.

هرچند می توان آن ها را زمانی که به عنوان شهاب سنگ به زمین سقوط می کنند مطالعه کرد، اما این نمونه ها از طریق فرآیندهای زمینی آلوده می شوند. بنابراین بهترین نمونه ها آن هایی هستند که مستقیما از منبع می آیند، زیرا میلیاردها سال بدون تغییر در فضا محفوظ مانده اند. و این هدف مأموریت هایابوسا 2 (Hayabusa 2) بود که از طریق آژانس کاوش های هوافضای ژاپن (JAXA) در سال 2014 پرتاب شد.

این کاوشگر در سال 2018 با موفقیت به سیارک ریوگو رسید و یک سال بعد طی تماسی کوتاه، نمونه ای از مواد سنگی آن را برداشت و در دسامبر 2020 به زمین بازگرداند. اکنون، اولین تحلیل جامع این نمونه کمیاب، کامل شده است.

دانشمندان 16 ذره از ریوگو را مطالعه کردند و دریافتند که دارای قدیمی ترین ماده ای است که تا کنون شناسایی شده است و برخی از دانه های آن حتی از خورشید هم قدیمی تر هستند. در حالی که سیارک کنونی ریوگو تنها حدود 1 کیلومتر عرض دارد، اما فقط بخشی از از بدن خرده سیاره بزرگ تر مادر است که قطر آن احتمالا چند ده کیلومتر بوده و در بیرونی منظومه شمسی شکل گرفته است.

جالب اینجاست که این ماده نشانه هایی از خیس شدن از طریق آب را در گذشته های دور نشان می دهد. تاریخ گذاری رادیوایزوتوپی نشان داد که بدن خرده سیاره مادر ریوگو، چند میلیون سال پس از تولد منظومه شمسی، بر اثر چرخه آب تغییر کرده است.

نیکلاس دافاس (Nicolas Dauphas) نویسنده این مطالعه گفت: توده ای از یخ و غبار را در فضا تصور کنید که یخ های آن از طریق انرژی هسته ای و بر اثر واپاشی عناصر رادیواکتیو که هنگام شکل گیری سیارک در آن وجود داشته اند، ذوب شده اند و بنابراین به گلوله ای غول پیکر تبدیل شده است.

همه آن عناصر رادیواکتیو بعد از پنج میلیون سال از بین رفته اند و خرده سیاره دوباره یخ زده است. اما برخورد قدرتمند یک جرم فضایی دیگر تکه هایی از این سیاره کوچک را به بیرون پرتاب کرده است، از جمله یکی که تبدیل به سیارک ریوگو شد. در نهایت، ریوگو از طریق گرانش سیارات به درون منظومه شمسی منتقل شد؛ جایی که لایه های یخی آن بخار شنشدند و توپ خشک سنگی و غباری که امروز دیده می شود را باقی گذاشتند.

دانشمندان همچنین مواد آلی اولیه از جمله اسیدهای آمینه سازنده پروتئین را در این نمونه ها شناسایی کردند. چنین یافته ای این ایده را تقویت می کند که اجزای حیات ممکن است در فضا شروع به شکل گیری کرده و سپس از طریق سیارک هایی مانند ریوگو به زمین تحویل داده شده باشند. تاریخچه مرطوب خرده سیاره هم شواهدی برای این فرضیه می افزاید که آب هم ممکن است به همین شکل در زمین ذخیره شده باشد.

با وجود یافته های شگفت انگیز این تجزیه وتحلیل، اما این تنها شروع کار است. مواد بررسی شده در این مطالعه تنها بخشی از کل نمونه آورده شده از ریوگو بودند و بخشی از نمونه ها برای تجزیه وتحلیل آینده با فناوری پیشرفته تر در انبار مخصوصی قرار می گیرد. ناسا هم تقریبا همین کار را با نمونه های ماه که در مأموریت های آپولو انجام داد که حدود 50 سال بعد، باز و مطالعه شدند.

مأموریت دیگر ناسا، اسیریس-رکس (OSIRIS-REx) هم در حال حاضر برای بازگرداندن نمونه های بکر از یک سیارک دیگر به نام بنو (Bennu) در راه زمین است و مریخ نورد پشتکار (Perseverance) هم با جمع آوری نمونه هایی از مریخ، آن ها را برای آوردن از طریق یک مأموریت آینده آماده می کند.

عکس کاور: نمای نزدیک از نمونه های جمع آوری شده از طریق فضاپیمای هایابوسا 2 ژاپن از سیارک ریوگو

Credit: JAXA

منبع: New Atlas