همه چیز درباره حساسیت غذایی - مجله پریها

بیشتر حساسیت های غذایی در دوران کودکی ایجاد می شوند و در صورت عدم درمان تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا می نمایند. آلرژی غذایی بعلاوه می تواند در بزرگسالی ایجاد گردد، اما این مورد به ندرت اتفاق می افتد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله قصد داریم علائم، علل، عوامل محرک و درمان حساسیت غذایی را مورد آنالیز قرار دهیم.

علائم حساسیت غذایی

علائم ممکن است از خفیف تا شدید باشد و به طور متفاوتی روی هر فرد تأثیر بگذارد. همه افراد همه علائم احتمالی را تجربه نخواهند کرد و هر واکنش ممکن است کمی متفاوت باشد. با این حال، علائم و نشانه های رایج عبارتند از:

• سوزن سوزن شدن دهان
• احساس سوزش در لب و دهان
• تورم صورت
• بثورات پوستی معروف به کهیر
• خس خس کردن
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• آبریزش بینی و چشم

علائم آنافیلاکسی

آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید و سیستمیک است. این بیماری معمولا بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض ماده حساسیت زای خاص رخ می دهد، اما ایجاد آن گاها ممکن است چند ساعت طول بکشد. علائم و نشانه ها معمولا به سرعت بروز نموده و سریعا بدتر می شوند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افت سریع فشار خون
• ترس یا احساس دلهره
• خارش گلو
• حالت تهوع
• مسائل تنفسی، مانند خس خس سینه یا تنگی نفس، که اغلب به تدریج بدتر می شوند
• خارش پوست یا بثوراتی که ممکن است به سرعت توسعه یابد و قسمت اعظم بدن را بپوشاند
• عطسه
• آبریزش از بینی و چشم ها
• ضربان سریع قلب، معروف به تاکی کاردی
• تورم سریع گلو، لب، صورت و دهان
• استفراغ
• از دست دادن هوشیاری

محرک های رایج حساسیت غذایی

متداول ترین غذاهای آلرژی زا حدود 90٪ آلرژی های غذایی را تشکیل می دهند و مردم معمولا از آن ها به عنوان هشت ماده حساسیت زای عمده یاد می نمایند. این غذاها عبارت هستند از:

• تخم مرغ
• شیر
• ماهی تازه
• آجیل های درختی، از جمله فندق، گردو، بادام هندی، و پسته
• بادام زمینی
• غذاهای دریایی از جمله میگو تازه، خرچنگ و لابستر
• دانه های سویا
• گندم

گفته می گردد رایج ترین مواد حساسیت زا برای بچه ها شیر، تخم مرغ و بادام زمینی است. کشورهای اروپایی دارای مواد حساسیت زای دیگری هستند که شامل کنجد، کرفس، حبوبات و خردل است. کنجد در ایالات متحده به طور فزاینده ای منجر به حساسیت غذایی می گردد.

تشخیص حساسیت غذایی

برای تشخیص حساسیت، پزشک از فرد در خصوص واکنش او به غذا سوال می نماید. پزشک می خواهد بداند:

• چه علائمی رخ می دهد
• چه مدت طول می کشد تا واکنش آغاز گردد
• کدام غذاها باعث آن می شوند
• آیا غذا پخته بوده یا به صورت خام مصرف شده
• ماده غذایی کجا مصرف شده

بعلاوه، پزشک حساسیت های دیگری مانند آلرژی های فصلی یا آسم و سابقه آلرژی های خانوادگی فرد را نیز آنالیز می نماید. آزمایش های زیر می تواند به پزشک در تشخیص حساسیت غذایی یاری کند:

آزمون خارش پوستی

یک متخصص مراقبت های بهداشتی غذاهای رقیق شده را روی بازوی فرد قرار می دهد و پوست را به آرامی سوراخ می نماید. هر واکنشی مانند خارش، تورم یا قرمزی نشان دهنده حساسیت فرد است. ممکن است لازم باشد افراد چندین بار این آزمایش را تکرار نمایند.

آزمایش خون

این آزمایش در پی وجود آنتی بادی هایی است که خاص پروتئین های غذایی خاصی هستند و می توانند نشان دهنده حساسیت باشند.

دفترچه خاطرات غذایی

فرد هرچه می خورد را یادداشت می نماید و در صورت بروز علائم، آن ها را توصیف می نماید.

تفاوت حساسیت با عدم تحمل

متخصصان دریافته اند که بسیاری از افرادی که فکر می نمایند به حساسیت غذایی مبتلا هستند، در حقیقت عدم تحمل غذایی دارند و این دو یکسان نیستند. اگر فردی حساسیت غذایی داشته باشد، سیستم ایمنی بدن وی با فراوری آنتی بادی هایی به نام ایمونوگلوبولین E (IgE) نسبت به غذا واکنش بیش از حد نشان می دهد. اتصال این آنتی بادی ها به ماده حساسیت زای مواد غذایی باعث علائم واکنش آلرژیک می گردد.

آنتی بادی های IgE نقشی در عدم تحمل غذایی ندارند، اگرچه ممکن است قسمت های دیگر سیستم ایمنی بدن در آن دخیل باشد. علائم عدم تحمل غذایی ممکن است شبیه علائم آلرژی غذایی باشد، اما به طور معمول مدت زمان بیشتری طول می کشد تا ظاهر شوند. برخلاف حساسیت، که فقط در پاسخ به یک پروتئین است، عدم تحمل غذایی می تواند به دلیل پروتئین ها، مواد شیمیایی یا کربوهیدرات موجود در غذاها ایجاد گردد. بعلاوه، گاهی اوقات می تواند به دلیل کمبود آنزیم یا نفوذ پذیری روده بوجود بیاید.

در کسانی که حساسیت غذایی دارند، حتی اندازه کمی از یک غذای خاص می تواند باعث تحریک سیستم ایمنی بدن و واکنش آلرژیک گردد. در مشکل عدم تحمل غذا، یک فرد به طور معمول می تواند مقادیر کمی از غذا را بخورد، بدون اینکه غذا روی او تأثیر بگذارد. بیماری سلیاک یک استثنا است، زیرا حتی اندازه کمی گلوتن می تواند در کسانی که به این بیماری مبتلا هستند واکنش ایجاد کند. درگیری سیستم ایمنی در بیماری سلیاک وجود دارد، اما پزشکان این بیماری را یک بیماری خودایمنی می دانند، نه یک حساسیت.

دلیل حساسیت غذایی چیست؟

در کسانی که حساسیت غذایی دارند، سیستم ایمنی بدن پروتئین خاصی را در یک ماده غذایی به عنوان ماده ای مضر که ممکن است باعث بیماری گردد، مورد حمله قرار می دهد. این کار با فراوری آنتی بادی IgE که در حمله به این پروتئین نقش دارند، صورت می گیرد. وقتی فرد مجددا همان ماده غذایی را بخورد، آنتی بادی ها آماده می شوند، بنابراین سیستم ایمنی بدن با ترشح هیستامین و سایر مواد شیمیایی به جریان خون، بلافاصله واکنش نشان می دهد. این مواد شیمیایی علائم حساسیت غذایی را ایجاد می نمایند.

هیستامین باعث توسعه رگ های خونی و التهاب یا تورم پوست می گردد. بعلاوه بر روی اعصاب تأثیر می گذارد و در پوست احساس خارش ایجاد می گردد. بینی ممکن است مخاط بیشتری فراوری کند، در نتیجه باعث خارش، سوزش و آبریزش بینی می گردد.

روش درمان

روش سنتی برای کنترل حساسیت غذایی پرهیز از غذایی است که باعث ایجاد واکنش می گردد. افراد بعلاوه می توانند علائم واکنش را در صورت بروز درمان نمایند. ایمونوتراپی خوراکی یک روش نسبتا نو و تحقیقی برای کنترل حساسیت غذایی است. این روش شامل دادن اندازه بیشتری از مواد آلرژی زا به فرد برای افزایش آستانه واکنش است. ایمونوتراپی خوراکی برای همه غذاها در دسترس نیست، اما سازمان غذا و دارو (FDA) درمانی را برای آلرژی به بادام زمینی به نام پالفورزیا تصویب نموده است.

حذف غذاهای حساسیت زا نه تنها شامل نخوردن غذایی خاص است، بلکه هرگز استنشاق کردن، لمس یا خوردن غذاهایی را شامل می گردد که آثاری از آن ماده حساسیت زا را دارا هستند. کارد و چنگال، ظروف، سطوح آشپزی و تخته های مخصوص خرد کردن نیز باید فاقد ماده حساسیت زا باشند. در چنین شرایطی، فرد باید در پی منابع دیگری برای تامین بعضی مواد مغذی باشد. به عنوان مثال، شیر دارای کلسیم و پروتئین است، بنابراین افرادی که این ماده را از رژیم غذایی خود حذف می نمایند، باید اطمینان حاصل نمایند که این مواد مغذی را از سایر مواد غذایی دریافت می نمایند.

نتیجه گیری

آلرژی غذایی در ایالات متحده نسبتا رایج بوده و اندازه آن در حال افزایش است. این بیماری بیشتر در بچه ها دیده می گردد و بسیاری از بچه ها قبل از بزرگسالی به حساسیت غذایی مبتلا می شوند. شایع ترین حساسیت غذایی در بچه ها شامل تخم مرغ، شیر و بادام زمینی است. علائم ممکن است از خفیف تا شدید متغییر باشند. هیچ درمانی سنتی برای حساسیت های غذایی وجود نداشته است، اما ایمونوتراپی خوراکی امیدوار نماینده است و افراد می توانند علائم را در صورت بروز درمان نمایند. اجتناب از محصولات حاوی ماده حساسیت زا به افراد اجازه می دهد تا از بروز واکنش ها جلوگیری نمایند.