سوغات سمنان چیست؟ - مجله پریها

استان سمنان به مرکزیت شهر سمنان، ششمین استان بزرگ کشور است. سمنان یکی از استان های ایران باستان بوده است و در تاریخ 2000 ساله خود، همیشه جزو منطقه های بوده که مورد توجه حکومت های مرکزی قرار داشته است. امروزه نیز این استان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. قرار گرفتن راه ارتباطی میان دو استان تهران و خراسان رضوی (جاده تهران-مشهد) در این استان از یک سو و وجود جاده های ارتباطی میان استان های شمالی (خراسان شمالی، گلستان و مازندران) و استان های مرکزی (یزد، اصفهان) در آن از سوی دیگر سبب شده است تا جاده های استان از پرترددترین جاده های کشور باشند و سهم زیادی در حمل و نقل های مسافرتی و مالی داشته باشند.

استان سمنان علاوه بر اینکه در مسیر یکی از مهمترین مقاصد گردشگری کشور یعنی استان خراسان رضوی قرار گرفته است، خود نیز ویژگی هایی دارد که مورد توجه مسافران قرار می گیرد. گذشته از پیشینه تاریخی که نتیجه اش وجود اماکن تاریخی در تمامی استان است، موقعیت جغرافیایی بعضی از شهرستان های استان (مهدیشهر و شاهرود) و محصولات کشاورزی ویژه استان که به کشورهای دیگر هم صادر می شوند، از ویژگی های مورد توجه مسافران هستند.

در کنار این محصولات کشاورزی، استان سمنان، رهاوردهای دیگری نیز دارد که می توانند سوغات خوبی برای مسافران باشند. در ادامه مقاله، تعدادی از این محصولات را معرفی می کنیم.

محصولات کشاورزی و دامی

تعدادی از شهرستان های استان، در فراوری بعضی محصولات کشاورزی چه از نظر کیفی و چه از نظر کمی، مشهور هستند و در کنار تامین احتیاج بازار داخلی، سهم ویژه ای در صادرات دارند.

شهرستان دامغان

پسته از برترین سوغات ایران است و با توجه به شرایط مناسب اقلیمی، انواع مرغوب پسته در این شهرستان برداشت می شود. فراوری پسته در دامغان، قدمتی بیش از 700 سال دارد. هم زمان با فصل برداشت پسته یعنی از اوایل مرداد تا اواخر مهر، علاوه بر داخل شهر، در مسیرهای منتهی به شهر دامغان نیز، این محصول صادراتی به صورت تازه و در مابقی ایام سال به صورت خشک به مسافران عرضه می شود.

شهرستان شاهرود

این شهرستان یکی از مراکز مهم فراوری انگور در کشور است و باغات بیشتر روستاهای آن به کشت این میوه اختصاص دارد. بیش از 50 نوع انگور در شاهرود برداشت می شود که بعضی از آن ها فقط در این شهرستان فراوری می شوند. به واسطه اینکه این انواع انگور فصل برداشت متفاوتی دارند، مسافران می توانند از ابتدای تابستان تا اواسط پاییز طعم انگورهای شاهرود را تجربه نمایند.

شهمیرزاد

گردوی این بخش از شهرستان مهدیشهر، بسیار مشهور است. بزرگترین باغ گردوی دنیا با مساحتی در حدود 750 هکتار در شهمیرزاد واقع است. برخلاف بسیاری از منطقه ها استان سمنان که کویری هستند، این منطقه کوهستانی و خوش آب و هوا، مقصدی مناسب برای مسافران است.

شهرستان مهدیشهر

این شهرستان، خاستگاه یکی از ایلات بزرگ عشایری کشور یعنی عشایر سنگسری است. علاوه بر اینکه نژاد گوسفند سنگسری یکی از برترین نژادهای گوسفند ایرانی است، عشایر سنگسری هم مهارت ویژه ای در فراوری انواع لبنیات از شیر گوسفند و بز دارند. به همین جهت فراورده های لبنی فراوری شده در این شهرستان، بسیار مرغوب هستند. یکی از مشهورترین این فراورده ها وارهون (روغن زرد) است که هواداران زیادی دارد. عشایر سنگسری علاوه بر لبنیات، نوعی آبنبات محلی به نام چیکو نیز فراوری می نمایند که از سوغاتی های شهرستان مهدیشهر است.

نان های سنتی

یکی از جنبه های معروفیت استان سمنان، نان های محلی و سنتی آن است که در کنار کیفیت بالا، تنوع بی نظیری نیز دارند. سابقه تاریخی پخت بعضی از این نان ها از یک قرن می گذرد و نام تعدادی از آن ها در سفرنامه های قدیمی آمده است. استقبال مسافران از نان ّای سمنانی باعث رونق چشمگیر مراکز پخت و عرضه این نان ها شده است و علاوه بر شهر سمنان، در بعضی از شهرهای دیگر استان مانند سرخه نیز عرضه می شود.

از مشهورترین انواع نان در سمنان می توان به بقسمات، کماج و شیرمال اشاره نمود. بقسمات که به نان چای نیز معروف است، نوعی شیرینی سنتی است که در بعضی از شهرهای ایران پخته می شود و مواد اصلی تشکیل دهنده آن، آرد، ماست، تخم مرغ و کره حیوانی است. کماج نانی است که به روش سرخ کردن پخته می شود و شیرمال نانی است که در تهیه خمیر آن از شیر به جای آب استفاده می شود.

صنایع دستی

استان سمنان از استان های صاحب نام در زمینه صنایع دستی است که از مشهورترین آن ها می توان به سفالگری، منبت چوب، چاپ قلمکار و گلیم بافی اشاره نمود.

سفالگری

استان سمنان در زمینه صنعت سفالگری، پیشینه ای درخشان دارد. در کاوش های باستان شناسی اطراف دامغان، سفالینه هایی کشف شده است که قدمت آن ها به قبل از میلاد مسیح باز می شود. مرغوبیت خاک، تحت تاثیر اقلیم کویری، از دلایل رونق سفالگری در استان است.

منبت چوب

منبت، ایجاد نقش های برجسته روی چوب به وسیله کنده کاری است. با توجه به آثار به جای مانده در بعضی از اماکن مذهبی، منبت کاری در استان سمنان، قدمتی بیش از 200 سال دارد. امروزه نیز دسترسی به چوب های جنگلی به علت وجود راه های ارتباطی فراوان در استان با شمال کشور، موجب توسعه و رواج این صنعت در استان شده است به نحوی که شغل بیشتر اهالی در بعضی از روستاها، منبت کاری است.

چاپ قلمکار

نوعی چاپ سنتی با استفاده از قالب های چوبی دارای نقوش برجسته است. شهرستان دامغان از مراکز صاحب امتیاز این صنعت به شمار می رود و فراوریات آن از نظر کمی و کیفی قابل توجه هستند. رومیزی ، پرده، سفره و سایر اقلام تزیین شده با چاپ قلمکار در دامغان، به خارج از کشور صادر می شود.

گلیم بافی

گلیم بافی از هنرهای اصیل ایرانی است که در بسیاری از روستاهای استان به یادگار مانده است و گلیم بافته شده در هر منطقه از کشور، خصوصیات ویژه ای دارد؛ یا در روش بافت متفاوت هستند یا در نقشه ها و طرح ها یا در مواد اولیه. در استان سمنان، برخلاف روش رایج در بافت گلیم که در آن از نخ پنبه ای به عنوان تار و از نخ پشمی به عنوان پود استفاده می شود، از نخ پشمی هم به عنوان تار و هم به عنوان پود استفاده می نمایند.