ساخت گلخانه دریایی برای تولید میوه و سبزی استوایی در جنوب ایران - مجله پریها

دکتر جهانگیر پُرهمت، مسئول کارگروه آب ستاد توسعه آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفتگو با مهر گفت: ما درصدد هستیم تا گلخانه دریایی را با چندین هدف در دو منطقه از جنوب کشور راه اندازی کنیم.

استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با بیان اینکه این دو منطقه مکران و بوشهر هستند، اضافه نمود: بنا داریم تا از ظرفیت های دانشی شرکت های دانش بنیان در راستای تأمین آب و صرفه جویی در انرژی برای گلخانه و همچنین ظرفیت های دریا استفاده کنیم. در این شرایط در تولید آب شیرین مورد نیاز گلخانه و نیز انرژی برای خنک کردن آن از ظرفیت آب و محیط دریا استفاده می شود.

پرهمت با اشاره به انواع میوه هایی که در این مناطق قرار است تولید شود گفت: در بوشهر، سبزی و سیفی جات و در مکران علاوه بر سبزیجات و صیفی جات، میوه های استوایی از جمله موز در شرایط این گلخانه ها قابل تولید هستند که ظرفیتی استثنایی در جنوب شرق کشور است.

وی با بیان اینکه گلخانه های دریایی سازه ای گلخانه ای هستند که با استفاده از آب دریا و انرژی خورشیدی امکان رشد محصول در مناطق گرم و خشک را فراهم می آورد، بنابراین محیط مناسب این فناوری سواحل گرم و خشک است، خاطر نشان کرد: کارکرد این گلخانه ها در تولید میوه های استوایی و گرمسیری و سبزی و صیفی است.

قائم مقام دبیر ستاد با اشاره به روشی که در این گلخانه دریایی اجرایی می شود، اضافه نمود: این تکنیک شامل پمپاژ آب دریا (یا انتقال ثقلی آب برای سطوح زیر سطح دریا) به محل خشکی است که پس از آن در معرض دو فرآیند قرار می گیرد.

وی گفت: فرآیند اول، استفاده از آب دریا برای ایجاد رطوبت و سرد کردن هوا است. فرایند دوم هم استفاده از حرارت خورشیدی برای تبخیر و تولید آب شیرین در گلخانه دریایی مورد نظر است؛ در این فرآیند عملاً هوای مرطوب باقی مانده از گلخانه خارج شده که معمولاً برای بهبود شرایط رشد گیاهان در فضای باز استفاده می شود.

پرهمت با اشاره به هدف تأمین آب در این پروژه گفت: در این گلخانه، آب دریا به درون لوله هایی در گلخانه پمپاژ می شود و از طریق این لوله ها بر روی سطوح تبخیر کننده که سطوحی بزرگ و لانه زنبوری مانند هستند می ریزد. در اینجا هوا به درون لانه زنبوری و سپس از طریق لانه زنبوری به درون گلخانه توسط فن هایی کشیده می شود، که توسط آب دریا سرد و مرطوب تر می شود.

وی ادامه داد: هوای سرد و مرطوب شرایط مناسب را برای رشد محصولات گلخانه ای ایجاد می کند؛ سپس هوای سرد در پشت گلخانه، وارد تبخیر کننده دوم شده که دارای آب دریا بوده و لوله های سقفی آن توسط خورشید گرم شده اند. در اینجا هوا گرم و مرطوب شده و به نقطه اشباع می رسد. هنگامی که هوای گرم و مرطوب با آرایه ای از لوله های عمودی حاوی آب سرد دریا برخورد می کند، بخار آب میعان شده و آب عاری از نمک تولید می کند.

استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه نمود: در نهایت این آب خالص تولید شده به یک مخزن ذخیره هدایت و برای آبیاری محصولات در گلخانه استفاده می شود.

وی با اشاره به مساحت گلخانه دریایی در بوشهر و مکران اضافه نمود: طرح الگویی هر کدام در مساحتی حدود 400 مترمربع احداث می شوند.

پرهمت با تاکید بر اینکه این گلخانه با هدف استفاده از انرژی های تجدید پذیر امسال راه اندازی خواهد شد، گفت: این طرح به صورت پایلوت و با برنامه مشخصی به اجرا در می آید.

به گفته وی، هنوز مدل اقتصادی مشخصی برای این برنامه مشخص نشده و در حال بررسی هستیم.

وی با بیان اینکه چندین کشور در حال حاضر از گلخانه های دریایی استفاده می کنند، گفت: در گلخانه های دریایی با استفاده از آب دریا، هوا و انرژی خورشیدی کار تأمین انرژی و خنک کردن سیستم داخل گلخانه انجام می شود.

قائم مقام ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی گفت: در گلخانه های دریایی برای خنک کردن داخل گلخانه از آب دریا استفاده می شود و جریان آب روی بخش هایی از سازه گلخانه قرار داده می شود. جریان باد هم موجب خنکی شده و رطوبت مورد نیاز گلخانه تأمین می شود و بخش عمده رطوبت و انرژی مورد نیاز از طریق آب دریا و انرژی خورشیدی تأمین می شود.

وی درباره استفاده از فناوری های داخلی برای راه اندازی این گلخانه گفت: به دنبال این هستیم که تمام فناوری مورد استفاده را در داخل کشور تولید و با این طرح های الگویی بومی کنیم؛ سازه گلخانه، کندانسورها و اجزای سامانه فناوری های مختلف این نوع گلخانه می باشد که هدف ما بومی سازی آنهاست.

پرهمت با بیان اینکه شرکت های دانش بنیان، مؤسسات پژوهشی و دانشگاهی و شرکت های سرمایه گذار در این طرح با حمایت و مدیریت معاونت علمی و فناوری مشارکت دارند، اضافه نمود: بکارگیری ظرفیت های سواحل خلیج فارس و دریای عمان در توسعه گلخانه های دریایی بستر تولید محصولات کشاورزی و نیز اشتغال زایی زیادی را داراست، که با اجرای طرح های پایلوت بومی سازی آن انجام می شود.