کلیسای متخی، یادگاری از قرن 12 در تفلیس! - مجله پریها

برای خواندن این مطلب، حدود 4 دقیقه زمان احتیاج دارید.

هر آن چیزی که باید درباره کلیسای متخی در تفلیس بدانید!

کلیسا متخی در تفلیس را در قرن 12 میلادی ساختند و از همان موقع معماری بسیار خاص آن نظر خیلی ها را به خود جلب کرد. در زبان گرجی، کلیسای متخی به صورت მეტეხის ღვთისმშობლის შობის ტაძარი نوشته می گردد و در اصل یک کلیسای مسیحی در شاخه ارتدکس است.

دستور ساخت این کلیسا را پادشاه وقت گرجستان داد در شهر تفلیس و در کنار رودخانه متکواری صادر کرد. این رودخانه از لحاظ جغرافیایی در کنار منطقه ساحلی کاملا مشرف به این رودخانه و در دست چپ آن ساخته شده است. در واقع اگر از آن سوی رودخانه به موقعیت قرارگیری کلیسا در ساحل کناری نگاه کنید، حس خواهید کرد که این کلیسا کاملا بر لبه صخره نهاده شده و با فضای داخل رودخانه فاصله ای شاید به اندازی یک کف دست دارد!

البته این کلیسا از لحاظ موقعیت تاریخی در منطقه ای که در آن نهاده شده است که عنوان قدیمی ترین منطقه مسکونی در تفلیس هم به شمار می رود. کلیسای متخی عنوان اولین کلیسای ساخته شده در این قسمت از شهر تاریخی تفلیس را نیز دارد.

تفلیس شهر دیدنی و پر جاذبه ای است و کلیسای متخی تنها یکی از این جاذبه های دیدنی است. به همین خاطر ما در غالب یک مطلب، دیدنی های تفلیس را به شما با جزئیات معرفی نموده ایم که پیشنهاد می کنیم حتما آن را مطالعه بفرمایید.

البته این کلیسا اتفاقات جالب و شنیدنی دیگری را هم به خود دیده است! بسیاری از تاریخ نویسان درباره این کلیسا می گویند که در کنار این کلیسا، یک کلیسای بنای دیگر که شبیه به کلیسا است به دستور پادشاه معروف گرجی ها یعنی واختانگ ساخته شده بوده است و حالتی نمادین از یک مقبره مقدس برای مسیحیان را داشته است.

پادشاه واختانگ برای این که اسباب اقامت راحت و بی مشکل خودش را در این منطقه فراهم کند، دستور داد تا برایش یک اقامتگاه در کنار کلیسا هم برپا کنند که همین هم نشان از اهمیت بسیار این کلیسا برای شخص پادشاه را نشان می دهد. البته حقیقت های جالب درباره کلیسای متخی در تفلیس هنوز هم تمامی ندارد! جالب است که درباره این کلیسا بدانید که در زمانی که شوروی ها به گرجستان حکمرانی می نموده اند، از ساختمان این کلیسا به جای کاربری مذهبیش عنوان یک پادگان نظامی استفاده می شده است.

درباره سرگذشت کلیسیا متخی داستان های فراوانی برای گفتن داریم! معاصرترین اتفاقاتی که برای این کلیسا افتاده است به توضیح زیر است: در دوره ای که فردی به نام پاولویچ بریا بر گرجستان از طرف سیستم دولتی شوروی حکومت می کرد؛ دستور تخریب و نابودی کلیساها و از جمله کلیسای متخی را داد اما هنردوستان و مدافعین آثار تاریخی و هنری گرجستانی بسیار سرسختانه با این موضوع مخالفت کردند و بریا را از جنبه زیبایی شناختی و زیبایی معماری این بناها قانع کردند که از تصمیم خود صرف نظر کند. به این صورت بود که بناهای این چنینی در سراسر گرجستان که از اهمیت و غنای بالای فرهنگی و تاریخی در گرجستان برخوردار هستند را از خطر تخریب و نابودی نجات دادند.

اما اگر بخواهیم به صورت خاص و ویژه تری درباره کلیسای متخی برایتان بگوییم، این کلیسا بعد از این دوره خطرناک با این که حفظ شد و سالم ماند اما هنوز هم تحت تاثیر تصمیمات شوروی ها بود. بعد از این که کلیسا از مهلکه تخریب گذشت، دچار تغییراتی شد. سیاه چاله ای که در اطراف کلیسای متخی در تفلیس به عنوان یک زندان ساخته شده بود در سال 1933 میلادی کاملا تخریب شد و اطراف کلیسا دیگر نه اقامتگاه و بنایی نمادین و نه زندانی وجود نداشت.

اما در تصمیمی تازه تر، این بار کلیسای متخی در تفلیس در کمال تعجب در ادامه حکمرانی شوروی ها به عنوان سالن تئاتر مورد استفاده نهاده شد. این روال برای این کلیسا تا آخرین روزی که دولت شوروی در گرجستان حکمرانی می کرد وجود داشت. کلیسای متخی از دوره ای که گرجستان استقلال پیدا نموده و امور خودش را به دست گرفت، مجددا کاربری اصلی خود را به دست آورد و مجددا تبدیل به یک کلیسا شد. از جمله دلایلی که امروزه کلیسای متخی به عنوان یک کلیسای بسیار معروف و محبوب در نزد گردشگران و حتی اهالی خودِ شهر تفلیس شناخته می گردد این است که؛ این کلیسا در کنار رودخانه نهاده شده و تله کابین معروف گرجستان هم از روی آن رد می گردد. این کلیسا و محیط اطرافش امروزه به یکی از جالب ترین منظره ها برای عکاسی تبدیل شده است. معمولا یکی از مکان هایی که در تور تفلیس از آن خیلی بازدید می گردد، کلیسای متخی و محوطه اطراف آن است.

نکات مهم درباره کلیسای متخی که باید آن ها را بدانید:

معماری خاص و جالب کلیسا متخی در تفلیس

نکته ای که امروزه درباره کلیسای متخی بسیار جلب توجه می نماید، نوع معماری و شکل خاص این سازه است که آن را بسیار متمایز و سرآمد نموده است. همانطور که در مقدمه هم اشاره کردیم وجه تمایز کلیسا متخی در تفلیس نوع خاص معماری آن است که تا حدی غیر مانوس با سبک ساخت و ساز کلیسایی و مخصوصا در قرن 12 میلادی در گرجستان بوده است. سقف این کلیسا کاملا گنبدی شکل است که همین خود یکی از ویژگی های این سازه مذهبی می باشد. البته همین گنبد معروف و خاص برای چندین بار تخریب شد و باز مورد بازسازی و ترمیم نهاده شد.

گنبد اولیه این کلیسا بر اساس شواهدی که موجود است از بین بنا از سنگ های تراشیده شده ساخته شده بوده اند. البته در حال حاضر آجر جایگزین تمامی سنگ های به کار برده شده در این بنا شده است. یکی از تاثیراتی که جایگزینی سنگ با آجر داشته این است که همین آجرها باعث ایجاد قوس بر روی گنبد این کلیسا شده اند. کلیسایی که بالاتر از آن سخن گفتیم و به تقلید از یک کلیسای مقدس دیگر ساخته شده بود، در بین سال های 1810 میلادی تا 1820 تخریب شد و به جای بنای آن شبه کلیسا در کنار آن یک سیاه چاله که در واقع یک زندان مخوف بود در دوره ای که روسیه شوروی در گرجستان دولت اصلی را تشکیل می داد و تحت کنترل داشت، ساخته شد.

البته این جایگزینی کاربری ساختمان ها با یکدیگر یکی از سیاست های دولت شوروی بوده است و جهت تغییر کاربری فضاهایی با این حال و فضا بوده است. همانطور که گفتیم امروزه در اطراف این کلیسا دیگر نه خبری از سیاه چاله و زندان است نه بنای دیگری بلکه بر روی این زمین صاف، یک مجسمه بسیار بزرگ از پادشاه معروف؛ واختانگ که سوار بر اسب هست، نهاده شده.

• آدرس: Metekhi St, Tbilisi, Georgia

تا به حال به تفلیس سفر نموده اید؟ از کلیسای متخی بازدید نموده اید؟ تجربتون از این بازدید را برای ما کامنت کنید!