فاروق کیانی پور؛ گنجینه زنده بشری - مجله پریها

جلسه شورای ملی ثبت میراث فرهنگی نا ملموس روز سه شنبه 16 دی ماه 99 در سالن اجتماعات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد، در این جلسه فاروق کیانی پور، هنرمند برجسته بازی های آیینی به عنوان گنجینه زنده بشری در نمایش های آیینی شرق خراسان رضوی ثبت ملی شد.

در این زمینه با حسین علی مردان شاهی فعال موسیقی فولکلور و نوازنده دوتار گفت وگو کردیم که در ادامه خواهید خواند.

این فعال موسیقی فولکلور به خبرنگاران بیان نمود: ما همچون استاد فاروق نداریم و نخواهیم داشت؛ به نظر من جمع شدن ویژگی های خاص در استاد کیانی باعث شده است که ما فردی را در حوزه فرهنگی، بومی، محلی کشور داشته باشیم که ویژگی های ممتاز خودش را دارد، بی بدیل است و کسی مشابه او نیست.

قدیمی ها قاطعانه این را می گفتند که یک چهره خاص در بازی های محلی، خواهد درخشید

وی ادامه داد: یکی از ویژگی های استاد کیانی، استعداد ذاتی و خدادادی ایشان در زمینه بازی های آیینی است. همه اذعان دارند که از نوجوانی و جوانی، که در مراسم عروسی تربت جام، زمانی که دو نوجوان با هم بازی می کردند و پایکوبی محلی انجام می دادند، تمام قدیمی های آن موقع قاطعانه این را می گفتند که یک چهره خاص در بازی های محلی، خواهد درخشید یعنی اینکه از همان دوران کودکی جایگاه ایشان تعیین بوده است و اینکه آینده درخشانی خواهد داشت.

مردان شاهی بیان نمود: پرش ها، جهش ها، فرم بازی، تیپ، ویژگی های بدنی و بافت صورت ایشان، همه این ها با آن تکنیک های ناب که در همان کودکی، باعث شده بود بازی های آیینی را به طور کامل یاد بگیرد، این یک ویژگی است ویژگی استعداد تکنیکی که در حوزه بازی های محلی دارند و این ویژگی را خیلی های دیگر هم می توانند داشته باشند.

این نوازنده اضافه کرد: ویژگی دیگر ایشان، با توجه به اینکه معلم بودند و اتفاقا یک دوست صمیمی داشتند به نام آقای پورعطایی که ایشان هم معلم بودند، به تبع شغلی که داشتند، مکان های مختلف می رفتند و در روستاهای مختلف تربت جام خدمت می کردند و در همان جوانی ایشان به طور پژوهشی تمامی تفاوت های پایکوبی های منطقه را در آوردند.

وی اظهار کرد: یعنی این که همه شرایط ایجاد شده بود و با کنجکاوی که استاد فاروق داشتند، توانسته بودند احاطه کامل به بازی های آیینی منطقه پیدا کنند و از طرف دیگر در آن موقع استعداد شناس هایی که وجود داشتند و محققی که از آمریکا آمده بود، ایشان را شناسایی کردند و حرکات استاد را تایید کردند و در نوجوانی و جوانی شان گروهی تشکیل دادند.

این فعال موسیقی فولکلور اضافه کرد: همه این ها باعث شده که شاهد رشد یک شخصیت خاص در حوزه فرهنگ بومی و محلی باشیم، این پژوهش ها و آن اتفاق شناسایی توسط افراد خاص در آن موقع و آن ویژگی استعدادی استاد فاروق باعث شد که خیلی زود، یعنی از همان نوجوانی و جوانی، یک استعداد ناب را در بخش بازی های آیینی ببینیم به نام استاد کیانی و به تمامی این اتفاقات، کنجکاوی و ذهن تحلیل گر استاد کیانی را نیز باید اضافه کرد.

وی بیان نمود: این ویژگی ممتاز استاد کیانی بوده است که به تمامی حرکات و ویژگی ها و جزئیات بازی های آیینی دقت کرده اند، تفکر کرده و خروجی گرفتند، علاوه بر این، ایشان بسیار انسان مطلعی هستند، یعنی در کنار اینکه به سنت پرداخته اند، انسان به روز، مطالعه گر و با سوادی هستند.

او شرح داد: ما هنرمند، بازیگر، آوازه خوان، نوازنده بسیار داریم، اما، مرجع کم داریم و استاد کیانی مرجع بازی های آیینی است؛ متاسفانه بعید می دانم که در آینده کسی با این جزئیات داشته باشیم که این همه دقیق و تحلیلی راجع به بازی های آیینی صحبت کند.

استاد کیانی در گذشته نمانده اند و به روز هستند و از فعالیت های جوانان حمایت می کنند

مردان شاهی گفت: ایشان جایگاه بسیار خاصی دارند، در عین این ویژگی ها خصوصیات اخلاقی استاد کیانی را داریم که اشاره کردم ایشان بسیار انسان به روزی است و عاشق فعالیت های جوانان. زمانی که یک نوجوان در حال کار هنری است، بسیار شادمان می شوند. استاد کیانی در گذشته نمانده است و خیلی از فعالیت های جوانان حمایت می کنند و ما چنین شخصیتی را نداریم.

وی ادامه داد: اما درباره اینکه از معلومات و حضورشان در این زمینه به اندازه کافی بهره برده شده است یا نه اگر به نسبت دانایی ایشان بگوییم، این اتفاق حتی به نسبت یک به صد هم رخ نداده است حالا درست است که اتفاقات خوبی هم افتاده شاخص ترین نماهنگ های ما، شاخص ترین اتفاق های هنری در این زمینه با حضور ایشان بوده است. برای مثال کلیپ نوایی، کلیپ سپید و کلیپ های دیگر، تئاتر معروف شیخ صنعان که ایشان درخشان در آن تئاتر ظاهر شدند. خیلی کارکردها داشتند؛ سوژه بسیاری از مستند سازها بودند اما با تمامی شرایط آن طور که باید و شاید از توانمندی و ویژگی های استاد استفاده نشده و این افسوس برای جامعه است و موقعی بیشتر می شود که ببینیم استاد خودش با آن بزرگی و تواضعی که دارد بارها می گویند که این چیزهایی را که ما داریم شما باید از ما فرا بگیرید.

او مطرح کرد: اما افسوس که به صورت جامع و کامل به زندگی استاد کیانی پرداخته نشده است و اگر به صورت کامل اتفاق بیفتد آن موقع است که مردم عامه و علاقه مندان به هنر تا حدودی می توانند با شخصیت بزرگ استاد کیانی آشنا شوند.

این نوازنده تاکید کرد: مطمئن هستم دوستانی که در حوزه پژوهش بودند همه آمدند موردی و مقطعی برشی از زندگی ایشان و گوشه ای از توانمندی هایشان را خروجی گرفتند و با آن هم پیروز شدند اما باید آن طور که لازم است وقت گذاشت و کتاب ها از دل صحبت های استاد کیانی و مستندها و فیلم ها و نماهنگ ها در آورد و امیدواریم که این اتفاق بیفتد.

وی در ادامه اضافه کرد: در رابطه با اینکه چگونه می توان حضور این استاد برجسته را ارج نهاد، به نظر بنده اگر ما کاری کنیم که بتوانیم استاد کیانی را درک کنیم و استاد نیز احساس کند که ما او را درک کرده ایم بزرگترین اتفاق است، یعنی نباید این طور باشد که یک شخصیت که این همه رشد کرده و درخشان ظاهر شده زمانی احساس کند آن طور که باید و شاید جامعه او را نشناخته است (شناخت از جهت نیاز نیست که استاد کیانی یا امثال ایشان به آن نیاز داشته باشند بلکه از این نظر که وجود ایشان درک شده و از آن بهره برده شود)

مردان شاهی گفت: درست است که در حال حاضر ایشان در این زمینه شاخص ترین چهره است اما همان طور که گفتم شاخص ترین چهره ای که مخاطب بخشی از هنر ایشان را لمس کرده و نه به صورت کامل، ایشان انسان با عزتی هستند من خود مشاهده کردم زمانی که حتی بسیاری از دوستان هنری می آیند که در رابطه با ایشان کاری انجام دهند زمان زیادی را در خانه ایشان بودند و درب خانه ایشان همیشه باز بوده است.

در بدیهیات نیز کار خاصی برای استاد کیانی انجام ندادیم

این فعال موسیقی فولکلور بیان نمود: استاد کیانی مسائل زیادی دارند هم زمان از چند بیماری؛ قلب، تیروئید، دیابت، مشکل کمر و دیسک کمرشان و... رنج می برند اما بروز نمی دهند که این از عزتمندی و تواضع و بی نیازی استاد کیانی است اما ما نه تنها ایشان را آن طور که باید و شاید ارج ننهادیم بلکه در بدیهیات نیز کار خاصی برای استاد کیانی انجام ندادیم و نشده است.

وی همچنین گفت: به نظر بنده یک همایش فاخر کشوری باید در رابطه با ویژگی ها و توانمندی های استاد کیانی برگزار شود و حرکاتی در زمینه میراث فرهنگ گردشگری و ارشاد و یک همایش بسیار ویژه در تجلیل از شخصیت ایشان اتفاق بیفتد و به بسیاری از مسائلی که ایشان دارند باید رسیدگی شود در حالی که گفته های بنده فقط در حد آرزوست.

این نوازنده دوتار مطرح کرد: امیدواریم متولیان هنر و هنرمندان خودشان به سبب همان مثال معروف (کس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من) دور هم جمع شوند و تجلیلی شاخص و در شان ایشان از استاد انجام دهند.