کتاب مورد علاقه سلطان صاحبقران ثبت ملی شد - مجله پریها

ثبت ملی کتاب قاجاری هزار و یک شب

آفرین امامی با بیان این که چاپ سنگی کتاب هزار و یک شب با نام معروف الف لیله و لیله که آداب و رسوم ملت های شرق و نکته های ادبی و تعلیمات اخلاقی را حکایت می کند، برای نخستین بار در سال 1259 قمری اجرا شده، ادامه داد: نسخه دوم همین کتاب در سال 1272 قمری، توسط میرزا علی خویی و شاگردانش به صورت سنگی و با 70 نگاره چاپ شد. او کتاب هزار و یک شبِ کاخ گلستان را متعلق به دوره ناصرالدین در سال 1263 قمری یعنی زمانی که در دارالسلطنه تبریز اقامت داشته، دانست و گفت: از این کتاب برای ناصرالدین شاه قصه های زیادی می خواندند، به همین دلیل وی به آن علاقه مند شده و تصمیم گرفت تا اگر به پادشاهی رسید، دستور دهد بار دیگر آن را بنویسند و نگارگری کتاب انجام گردد، که با به سلطنت رسیدن وی در سال 1264 ، دستور داد تا هزار و یک شب را کتاب آرایی کنند. امامی با اشاره به اینکه حسین علی خان معیرالممالک ناظر پروژه شد تا جلدسازی، تذهیب و نگارگری این نسخه با نظارت وی انجام گردد اضافه کرد: خطاط این نسخه محمدحسن تهرانی از خطاطان بنام دوره قاجار بود. همچنین تصویرسازی آن به مدت هفت سال و در شش جلد توسط صنیع الملک و شاگردان او از 1264 تا 1269 انجام شد. او با بیان اینکه این شش جلد در 2285 برگ و با 1142 متن و 1143 نگاره نوشته شده که در مجموع 3600 مجلس نقاشی را در خود دارد، اظهار کرد: در حال حاضر این نسخه در کتابخانه سلطنتی کاخ گلستان قرار گرفته است و آخرین اثر نفیس و زیبا در کارگاه کتاب سازی قاجار است. رئیس کاخ گلستان گفت: سال 1387 تیشوگذاری - قرار دادن کاغذهای روغنی مخصوص با هدف جلوگیری از نداشتن ریزش و ساییده نشدن برگ های کتاب - در داخل کتاب انجام شد. همچنین سه جلد یک، سه و شش توسط عباس سلیمانی - مرمتگر و نقاش نسخه های خطی و تابلوهای نقاشی - نیاز به مرمت های جزئی داشتند که انجام شد. به گفته او، در حال حاضر موافقت ثبت ملی این اثر منقول و نفیس کاخ گلستان توسط شورای ثبت اجرا شده و به زودی شماره ثبت آن نیز اعلام می گردد. امامی با بیان اینکه نمایش کتاب هزار و یک شب براساس تقویم فرهنگی کاخ گلستان در زمان معین خود نمایش داده می گردد، تاکید کرد: مسئولان کاخ گلستان تلاش می کنند تا آثار فرهنگی و تاریخی این مجموعه جهانی را هر چه سریع تر کارشناسی کرده و هر کدام را در قالب پرونده های جداگانه برای ثبت ملی پیشنهاد دهند، در واقع این روند تا ثبت ملی همه آثار فرهنگی و تاریخی کاخ گلستان در فهرست میراث ملی منقول ادامه خواهد داشت. نسرین مرجانی، امین اموال و مسئول کتابخانه نسخ خطی کاخ گلستان با بیان اینکه تجدید حیات کتابخانه سلطنتی به اوایل قرن سیزدهم هجری قمری در کاخ گلستان برمی گردد، اظهار کرد: ناصرالدین شاه در نخستین سال های پادشاهی خود به فکر ساختن موزه و کتابخانه بزرگتری افتاد. در خاطرات نقل شده از آن دوران، نوشته اند: ... اتاق مخصوصی برای کتابخانه در اندرون پادشاهی ساخته شد و کتب و مرقعات خزانه شاهنشاهی و خطوط مجرب در آن نگهداری می گردد. او از شاهکارهای موجود در کتابخانه خطی کاخ گلستان را شاهنامه بایسنقری، مرقع گلشن و هزار و یک شب معرفی کرد و گفت: کار تذهیب و ترصیع شش جلد کتاب هزار و یک شب را میرزا عبدالوهاب و میرزا علی مذهب و شاگردان او انجام دادند و جلدهای روغنی نسخه توسط میرزا احمد و غلامعلی و آقاجانی انجام شد. همچنین صحافی جلدهای شش گانه کتاب را میرزا علی صحاف انجام داده است. به گفته او، براساس برنامه ریزی های اجرا شده، مرقعات خطوط ناخنی که مجموعه ای از خط ناخنی محسوب می گردد، قرار است در لیست تهیه پرونده ثبت ملی آثار گنجینه نسخ خطی کاخ گلستان قرار گیرد.

منبع: ایسنا