افزایش خرید اینترنتی و کلاهبرداری مجازی با همه گیری کرونا - مجله پریها

به گزارش ایران، پیدا کردن هر نشانه مشکوکی باید شما را از ادامه کار بازدارد. زمانی که باید به قول معروف اگر دو چشم دارید دو چشم هم قرض بگیرید و حسابی جست وجوگر باشید. اگر حوصله این پلیس بازی ها را هم ندارید بهتر است قید خرید را بزنید چون به قول صدرا منوچهری کارشناس سایبری، حتی اگر 2 هزار تومان هم از حساب شما کم گردد و شما بی تفاوت باشید تنها به گسترش دامنه کاری یک کلاهبردار اینترنتی یاری نموده اید، اما مسأله اینجاست که در زمانه کرونا و محدودیت های بازار چه راهی بجز خرید اینترنتی باقی است؟

در این یک سال اخیر جرایم اینترنتی در همه جای جهان رشد چشمگیری داشته و دلیلش هم پیداست؛ همه گیری کووید19 خریدار و کلاهبردار را خانه نشین نموده است، البته روش های کلاهبرداری اینترنتی و فیشینگ آنقدر زیاد و متنوع است که امکان دارد هر فردی با هر میزان تحصیلات و معلومات و در هر زمانی به دامش بیفتد، اما همه گیری این بستر را گسترده تر نموده است. افراد زیادی را می شناسم که برای اولین بار در این یک سال خرید اینترنتی انجام داده اند و با این شیوه سعی نموده اند از مبتلا شدن به بیماری فرار نمایند.

یکی از کسانی که برای فرار از کرونا به دام کلاهبرداران افتاد محبوبه است. به قول خودش هر وقت که حوصله اش سر می رود اینستاگرام را باز می نماید و صفحات لباس را ورق می زند و هر وقت هم از استمرار خانه نشینی شبیه افسرده ها می گردد خرید اینترنتی می نماید: آنقدر همه صفحات را بالا و پایین نموده بودم که قیمت همه اجناس دستم بود. چند وقتی یک پیراهن مجلسی چشمم را گرفته بود اما قیمتش باعث شده بود سراغش نروم تا اینکه شاید یک ماه بعد در صفحه دیگری همان لباس را با قیمت پایین تری پیدا کردم. چشمانم از خوشحالی برق می زد و سریع پیغامک دادم و طرف هم سریع پیغام داد و سایز گرفت و شماره کارت بانکی داد. قرار شد کمتر از 24 ساعت جنس به دستم برسد. صفحه بیش از 10 هزار دنبال نماینده داشت و عکس ها هم خوب لایک خورده بود اما بعد از واریز 300 هزار تومان و فرستادن عکس فیش پرداخت، دیگر نه صفحه ای در کار بود و نه پیراهنی، همه چیز در چشم برهم زدنی دود شد: از عصبانیت دلم می خواست سرم را به دیوار بکوبم. احساس می کردم خنگ و کم هوش هستم. هیچ هم حوصله نداشتم برای 300 هزار تومان در این شرایط کرونا بروم دادگاه و پاسگاه. او بعدها شنید که این صفحات با کپی کردن عکس از صفحات معتبر و پایین آوردن قیمت، مشتری را به دام می اندازند.

علیرضا طباطبایی وکیل جرایم سایبری از مالباخته هایی می گوید که احساس سرخوردگی پیدا می نمایند: اولین احساس پشیمانی از اعتماد بی جهتی است که به آن صفحه اینترنتی پیدا می نمایند و دائم این حس خودخوری و ناراحتی را با خود همراه دارند. یک بخش از دست دادن پول است و بخش دیگر عذاب وجدان از اینکه چرا به این راحتی اغفال شده اند. طباطبایی از تنوع کلاهبرداری های اینترنتی به فراخور طبقه اجتماعی و علایق فردی هر شخص می گوید: عظیم ترین تکنیک و مهارت کلاهبرداران مهندسی اجتماعی است، یعنی طرف را طوری ترغیب می نمایند تا همان کاری را که می خواهند انجام دهد.

او دو عامل مهم در فریب خوردن را طمع و ترس خریدار می داند: طمع می نمایند که جایزه را ببرند یا چیز گرانی را که به نظر ارزان شده بخرند. گاهی مواقع هم از ترس است. کلاهبرداران می گویند شما یک پرونده کیفری دارید که در این پرونده کیفری ممکن است برای شما حکم صادر گردد. شما را به صفحه ای راهنمایی می نمایند تا ببینید این حکم چیست و شما چون آن موقع ترسیده ای و نگرانی، فکرت درست کار نمی نماید. شماره کارت و رمز دوم کارت را می دهی مثلاً هزار تومان کسر می گردد تا ببینی در سامانه چه چیزی ثبت شده. در واقع روی تفکر و قدرت تحلیل افراد تأثیر می گذارند اما در واقع در یک لحظه از هزاران نفر مبلغ کوچکی دریافت نموده اند.

چند سالی است که دیگر واردات لباس و کفش با مارک های معتبر جهانی نداریم و این احتیاج در بخشی از مردم به وجود آمده و بستری شده برای انجام کلاهبرداری در شبکه های اجتماعی. بهروز با عشق خرید اورجینال به تور یکی از این صفحات افتاد که مدعی بود از ترکیه جنس وارد می نماید: عکس کفش ها را از سایت های معتبر گذاشته بودند و قیمت ها هم بالا بود اما به نظرم می ارزید کفش خوب داشته باشم. بارها در استوری کفش هایی را که برای مشتری ها فرستاده بود می گذاشت و مردم هم تشکر می کردند.

بهروز هم روی همین حساب و کتاب و بعد از چند وقت، کفش دلخواه را سفارش می دهد اما بعد از پرداخت به او می گویند 20 روز دیگر کفش به دستش می رسد: بیست روز شد یک ماه ونیم و من هر چقدر می پرسیدم چه شد؟ یک روز می گفتند مرز بسته است، یک روز می گفتند باربر پیدا نکردیم دیگر دست آخر گفتند لیر گران شده، یک مبلغ دیگر هم واریز کن که من گفتم اصلاً نمی خواهم و پولم را پس بدهید و تا پولم را پس بگیرم سه ماه طول کشید و من در حال انفجار بودم. خدا می داند چقدر از این پول ها در حساب داشتند و سود می کردند.

طباطبایی به چند نکته مهم در خصوص خرید از صفحات شبکه های اجتماعی می گوید، هرچند معتقد است بهتر است اصلاً این معاملات انجام نگردد: نسبت به پیشنهادهای اغوانماینده بی تفاوت باشید، یعنی شک کنید که هر پیشنهاد خوب می تواند یک پیشنهاد واقعی باشد. باید پول را در لحظه تحویل کالا پرداخت کنید و از سایت ها و درگاه های معتبر پرداخت داشته باشید. متأسفانه خیلی از مردم فرق درگاه های معتبر و فیشینگ را نمی دانند. باید تا آنجا که ممکن است طرف معامله را شناسایی کنید. خیلی از کلاهبرداری ها در تلگرام رخ داده است. از کسی که آمده دفتر وکالت می پرسیم مدرک دارید؟ می گوید طرف معامله چت را دوطرفه پاک کرد. خرید در فضای شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام و تلگرام خطرات بسیار بیشتری از سایت ها دارد چون براحتی هر کسی می تواند صفحه باز کند فالوئر فیک بخرد و محصولاتی را عرضه کند که شاید اصلاً آن محصول را نداشته باشد. حتماً آنالیز کنید کسی مطلبی در اینترنت مبنی بر کلاهبرداری آن صفحه نوشته یا اظهار نارضایتی نموده است یا نه؟ اگر صفحه اینستاگرام است کامنت های صفحه را بخوانید.

صدرا منوچهری از کاهش کلاهبرداری های اینترنتی بعد از ایجاد رمز پویا می گوید و به این نکته اشاره می نماید که بعد از همه گیری کرونا و رونق دریافت کسب و کارهای خانگی، بستر برای کلاهبرداران اینترنتی بیش از پیش مهیا شده است: مردم باید یاد بگیرند که در ابتدای آدرس صفحه پرداخت معتبر باید https وجود داشته باشد و آن s نشان دهنده محافظت شدن صفحه است، هر فروشگاه معتبری که به صورت آنلاین کار می نماید باید دارای این نماد باشد که با کلیک روی آن وارد سایت enamad.ir شوید. گاهی هم می توان با وارد کردن شماره کارت اشتباه دید چه پیغامی می آید اگر گفت پرداخت پیروز بوده هرچه زودتر صفحه را ببندید. رفرش کردن صفحه و بهم ریختن اعداد و حروف یا متن بدون ویرایش در یک صفحه می تواند راهی برای فهمیدن اینکه صفحه جعلی است باشد، اما می توان گفت بدترین نوع پرداخت کارت به کارت برای فردی است که اصلاً نمی دانیم کیست درحالی که هیچ کالایی هم تحویل نگرفته است.

اما با تمام این نکات اگر بازهم درگیر یک سرقت اینترنتی شدید آن طور که علیرضا طباطبایی می گوید هرچه سریعتر به شعب خدمات قضایی بروید و طرح شکایت کنید. هرچند رسیدگی به پرونده های شکایت اینترنتی روندی متفاوت از پرونده های سنتی کلاهبرداری دارد: در کلاهبرداری های اینترنتی افراد زیادی درگیر می شوند. مثلاً یک پیغامک فیشینگ برای هزار نفر در شهرهای مختلف ارسال می گردد و یکباره چند هزار پرونده تشکیل می گردد. رسیدگی به جرایم اینترنتی چه مستند سازی آن چه پیگیری موضوع با جرایم عمومی متفاوت است. افراد و مجرمان هویت خود را پنهان و از شماره کارت های دیگری استفاده می نمایند. مسلماً حجم بالای افراد درگیر و فنی بودن روش ها و ابزار پنهان مجرمان کار را سخت تر می نماید. برای تسهیل در این امور در شهرهای مختلف، دادسرا یا شعبه تخصصی جرایم رایانه ای و پلیس تخصصی فتا تشکیل شده است.